|
Anaksimandar (oko 610-546. prije Hrista) |
|
|
| |
|
|
Biografija |
|
|
|
| |
|
| Talesov sugrađanin, prijatelj i učenik Anaksimandar, smatra se prvim
helenskim filozofskim piscem. Naime, on je autor najstarijeg helenskog
filozofskog djela O prirodi. Ovaj naslov će kasnije imati i spisi mnogih
filozofa i naučnika. Anaksimandar se smatra i praocem geografije. Naime, njemu
se pripisuje izrada prve geografske karte, kao i karte nebeske sfere, radi
orijentacije pri noćnoj plovidbi. On anticipira i geocentrički sistem svijeta,
učenjem po kome Zemlja ima oblik valjka, koji slobodno lebdi u centru kosmosa.
Smatraju ga i pronalazačem sunčanog časovnika (gnomon). |
 |
| |
| Učenja |
|
|
|
| |
| Najpoznatiji sačuvani fragment iz Anaksimandrovog spisa O prirodi glasi: "Ono
iz čega sve stvari nastaju jeste ono gdje one moraju i nestati, po nužnosti; jer
one se u određeno vrijeme podvrgavaju kazni i osvećuju jedna drugoj za svoju
nepravednost po redu vremena." Za Anaksimandra je bivstvo apejron (grč. a-ne,
perion-granica).Ova bezgranična, beskrajna supstancija ima zapravo status
božanstva, jer je besmrtna i nepropadljiva.Apejron je kvalitativno neodređena i
kvantitativno beskonačna materija, rodilište svih bića i stvari. Tako se
Anaksimandar spekulativno uzdiže iznad konkretne i čulne supstancije, afirmišući
filozofski, tj. konceptualni (lat. conceptus-pojam) nivo apstrakcije.
Zato je Anaksimandar prvi metafizičar (grč. meta-iza, fisis-priroda),
u izvornom smislu te riječi. |
| |
| Za razliku od Talesa, Anaksimandar ne pita samo za šta, već i za
kako. On izričito kaže: "gospodari nastajanja su suprotnosti toplo i
hladno". Anaksimandrov odgovor je dakle učenje o (primarnim) suprotnostima,
kojim on nagoviještava Heraklitovu dijalektiku. Anaksimandrovo učenje o
suprotnostima, sa svoje strane, vjerovatno ima korijen u mitologiji, tj. u
suprotnostima život-smrt, muško-žensko i sl. Naime, dok je toplota simbol
života, hlađenje je simbol smrti. |
