GEOGRAFIJA

Švedska je najnaseljenija zemlja Sjeverne Evrope i treca po velcini. Ona se nalazi u istocnom dijelu Skandinavskog poluotoka. Granici na zapadu sa Norveškom, na sjeveroistoku sa Finskom, dok na istoku izlazi dugim i dobro razudenim obalama na Balticko more i Botnicki zaliv. Švedska ima površinu od 449.964 km kvadratnih i oko 9,1 miliona stanovnika. Gustoca naseljenosti je 20 stanovnika po kvadratnom kilometru. Švedska je etnicki homogena, jer Švedani cine 91% ukupnog stanovništva. Glavni grad je Stockholm sa oko 1,5 miliona stanovnika. Vrste vegetacije je tundre-oblasti lišajeva, mahovina, zakržljalog grmlja.

Više od 15% ukupne teritorije Švedske je pokriveno vodom, sa oko 30 glavnih rijeka i oko 90 000 jezera ( 8% Svedske je pokriveno jezerima), ukljucujuci i jezero Vanern, najvece jezero zapadne Evrope (povrsina oko 5 546 km2). Rijeke su pretezno planinske, sa vodopadima i brzacima, vecina izvire u skandinavskom planinskom lancu, tece koritima nastalim fluvio-glacijalnom erozijom (koritima glecera iz ledenog doba) i ulijeva se u Botnicki zaliv i Balticko more. Neke od najvecih rijeka su Klar, Muonio, Dal, Jeta, Umea, Lulea, a od jezera Vener, Beter, Jelmar, Stor, Siljan, Torne Tresk i Hornavan.

Zbog brojnih vodopada i brzaka , rijeke su neplovne ,dok je splavarenje redovno prisutno u ljetnoj polovini godine.Za vodeni saobra}aj od velikog su znacaja jezera:V Svedska je smjestena na geoloski veoma stabilnom evroazijskom dijelu kopna. cetvrta po velicini evropska drzava, prostire se na gotovo 500 000 km2. Granica sa Norveskom koja je utvrdjena 1751., duga je 1 619 km. Kako je dio skandinavskog poluostrva, obalna strana je duga 2 500 km.

Svedska se prostire pravcem jug-sjever u duzini od 1600 km pa se u tome izdvajaju tri regije: Norrland (sjeverna zemlja), Svealand i Gotland, i 25 provincija. Dvije juzne regije dobile su ime po plemenima koja su ranije tamo zivjela, Svedi i Goti. Najjuzniji dio zemlje, Skane, nastavak je najplodnijih polja Danske i sjeverne Njemacke. Sjevernije su sumoviti, visi predjeli sa manje plodnom zemljom, Smaland. Ostatak juzne Svedske sastoji se od naizmjenicnih stjenovitih poljskih predjela i jezera koja su najtipicnija u podrucju izmedju Stokholma i Geteborga. Sjevernije od ovog pojasa je granicno podrucje koje odvaja juznije regije od Norrlanda, regije koja obuhvata 3/5 sjevernog dijela Svedske, brezuljkasto-planinsko podrucje, sumovito i ispresijecano velikim rijecnim dolinama. Dalje na sjeveru su bazeni ruda olova i cinka regije Vasterbotten, i velika nalazista zeljezne rude Kiruna i Gallivare-Malmberget. Na tom podrucju su najznacajnije zalihe Svedskog granita i kristalastog skriljca. Zapadna granica između Svedske i Norveske uglavnom prati skandinavski planinski lanac, nastao u tercijaru ( prosjecna nadmorska visina 1000-2000m, sa najvisim vrhom Kebnekaise 2111m), iz koga izviru sve vece rijeke Svedske.

Iz perioda kambrija i silura, datiraju krecnjacke naslage na zaravnima ostrva Oland i Gotland u Baltiku, i na jos nekim drugim mjestima centralne i juzne Svedske. Tokom nekoliko era, Skandinavija je bila pokrivena ledom. Posljednje ledeno doba je zavrseno prije 10 000 godina, pa su tezina i pokretanje ledenih masa formirali reljef. anern,Vattern,Hjalmaren,Malaren.

Balticko more i Botnijski zaliv na istoku Švedske stvaraju dugacku obalu, što utice na klimu. Na zapadu, na granici sa Norveškom nalaze se Skandinavske planine. Južni delovi Švedske se uglavnom sastoje od poljoprivrednih podrucja, gde je i gustina naseljenosti najveca. Ostalu teritoriju uglavnom zauzimaju šume.