1940. godina

Hitler je septembra 1939. godine dobio ono što je tražio. Poljsku, tj. njen zapadni deo do Brest - Litovska. Zimski rat i Lažan rat dali su nemačkoj armiji kratah predah pre početka ogromne ofanzive na Zapadu. Ulogorili su se na Zigfridovoj liniji i čekali. Kucnuo je čas. Velika nemačka armija od nekoliko desetina divizija snažna, opremljena i sveža 9. maja nagrnula je u Norvešku i Dansku a 10. maja u Belgiju, Holandiju, Luksemburg i Francusku. Velike divizije napredovale su bez zaustavljanja. Hitler je želeo da iznenadi Saveznike i odlučno ih porazi. Dansku je uzeo bez otpora, a Norvešku vojnom premoći i osionom lukavošću. Grupu armija B koncentrisao je na Zemalje Beneluksa a oklopne divizije bacio na Ardenske šume kada niko nije ni očekivao to. 3.000 tenkova jurišalo je kroz teško prohodne šume Ardena dok su Saveznici hteli da u Belgiji dočekaju i sukobe se s Nemacima.

Norveška  operacija

Zimski rat je savezničkim planerima učinio zanimljiv Skandinaviju. Stvoreni su planovi da se pošalje ekspedicioni korpus s ciljem pružanja pomoći Finskoj, odnosno njenog stavljanja na savezničku stranu. To je kasnije trebalo poslužiti kao izgovor za blokadu dopreme Nemačkoj strateški važnih zalina gvozdene rude iz Švedske. Na planovima se nastavilo raditi i nakon finske kapitulaciju u martu 1940. godine.

Delimično uznemiren najavama o takvim planovima, Hitler je naredio da se pripremi invazija Danske i Norveške. 9. aprila 1940. godine su Nemci bez otpora osvojili Dansku koja će biti okupirana sledećih pet godina. U Norveškoj su kralj i vojska pružili otpor, ali su Nemci, koristeći lokalnu nadmoć u avijaciji te brzo osvajanje aerodroma, ustanovili mostobrane koje nije bio u stanju uništiti ni dolazak relativno malobrojnog savezničkog ekspedicionog korpusa. Iako je RN nemačkoj mornarici nanela velike gubitke, Norveška je u junu 1940. pala pod potpunu nemačku kontrolu, čime je stvorena važna baza za buduće podmorničke operacije na Atlantiku.

Pad Francuske

10. maja je, nakon višestrukog odgađanja i promene planova, otpočela velika nemačka ofanziva na zapadnom frontu.Kao što se bilo i očekivalo, Nemci su odlučili zaobići Mažino liniju i Francusku napasti preko teritorija neutralne Belgije. Zbog toga su saveznici odmah poslali svoje najbolje i najbrojnije snage u dubinu belgijskog teritorija da ih tamo, prema prethodnom planu, zaustaveOno što se nije očekivalo bilo je da će Nijemci zajedno s Belgijom napasti Holandiju koja je, za pet dana i nakon terorističkog bombardovanja Roterdama, odmah kapitulirala, odnosno da će glavni udar biti kroz šumovite Ardene za koje se držalo da su neprohodni za tenkove i druga moderna vozila.

Francuske snage su bile potpuno izenađene, te kada su nemačke snage već za tri dana izbile na reku Meus kod Sedana, nisu bile u stanju pružiti adekvatni otpor. Nemci su prešli reku i tenkovskim kolonama brzo odsekli glavninu savezničkih snaga u Belgiji od Francuske. Pokušaji saveznika da se razbije nemački klin nisu uspeli, a 28. maja je Belgija službeno kapitulirala. Savezničke snage su bile svedene na sve manji mostobran kod Denkerka gde je do 4. juna izvedena od najspektakularnijih i najuspješnijih evakuacija u vojnoj istoriji.

Osvajanje Denkerka je Nemcima omogućilo da se okrenu na jug prema uglavnom demoralizovanim francuskim trupama i 5. juna započnu ofanzivu koja je brzo probila njihove položaje. Francuska vojska je, uz sve veći defetizam, bila paralizovan velikim brojem izbjeglica na putevima te sve većim političkim podelama u vladi, koji je uvažio mišljenje maršala Petena da dalji otpor nema smisla.

10. juna, smatrajući je da su saveznici izgubili rat te da se jevtino može domoći njihovih kolonija, Italija se i službeno pridružila Hitleru kao saveznik. Prva važnija italijanska ofanziva bio je napad na francuske položaje na granici, tokom koga je nekoliko francuskih bataljona uspešno zaustavilo celu jednu italijansku armiju.

Taj uspeh nije imao skoro nikakav efekat na opšte stanje u Francuskoj, gde je vlada i službeno otpočela pregovore o kapitulaciji. S time se nije složio general de Gol koji je 18. juna odleteo u London i stao na čelo tzv. Slobodnih Francuza koji će iz emigracije nastaviti pružati otpor Nemcima. Četiri dana kasnije Petenova vlada je potpisala primirje temeljem koga je Francuska podeljena na severni dio pod nemačkom okupacijom, i južni deo kojim je upravljala Petenova vlada u Višiju, tzv. Višijevsku Francusku.

28. juna je SSSR, koristeći nemačku zauzetost na Zapadu, ultimatumom naterao Rumuniju da preda Besarabiju - teritoriju koja danas predstavlja republiku Moldaviju.

Nazad