1944. godina
Isfrustrirani uspešnim nemačkim otporom kod Monte Kasina, saveznički komandanti su se odlučili osvojiti Rim obilaznim manevrom, odnosno iskrcavanjem trupa kod Ancija, u pozadini nemačkih linija. No, iskrcavanje, koje je otpočelo krajem januara, vrlo brzo je zapelo zbog logističkih problema i nesposobnosti američkog generala Lukasa. To je Nemcima dalo dragoceno vreme da dovuku rezerve i pokrenu protivnapad koji je saveznike gotovo uspeo baciti u more. Mostobran je očuvan, ali su saveznici odustali od namere da ga koriste kao polazište za napad na Rim.
Monte Kasino je osvojen nekoliko meseci kasnije i Nemci su konačno prisiljeni na povlačenje, što je Amerikancima omogućilo da 4. juna oslobode Rim. No, dotada je Čerčilova mediteranska strategija bila temeljito diskreditirana i italijansko bojište izgubilo prioritet među savezničkim planerima.
Oslobođenje Francuske
Nakon poraznih iskustava u brdovitoj Italiji, saveznici su konačno prihvatili američko stajalište da je rat najbolji dobiti direktnim udarom u Nemačku preko ravničarske zapadne Evrope. Od kraja 1943. su se intenzivirale pripreme za veliko iskrcavanje na francusku obalu, koje je dobilo šifru Operacija Overlord. Pomorski i zračni desant je bio godinama planiran, a mesecima uvežbavan, uz dotada neviđeni sistem dezinformacije neprijatelja.
Sve te mere su urodile plodom kada je 6. juna - datum koji će u istoriju ući kao Dan D - izvršeno dotada najveća amfibijska operacija u istoriji. Savezničke snage su se iskrcale na širokom frontu u Normandiji, umesto kod Kalea gde su ih Nijemci bili očekivali. Iako su Nemci na sve moguće načine pokušali saveznike baciti u more, mostobran se postepeno širio. Nakon mesec i pol dana krvavih i žestokih borbi, Amerikanci su uspeli izvršili proboj i poduzeti veliki obuhvatni manevar. Hitlerovo uporno odbijanje da izda naređenje za povlačenje dovelo je do opkoljavanja i uništavanja nemačkih snaga kod Falesa.
Istovremeno je izvršen i manji desant na južnu obalu Francuske. Nemci su počeli povlačenje iz Francuske koje se vrlo brzo pretvorilo u paniku i rasulo. General de Gol je u tim danima uspešno ishodio da njegov pokret Slobodnih Francuza postane legitimna vlada oslobođene Francuske i izbegne savezničku okupacijsku upravu. 24. avgusta je to potvrđeno nakon oslobođenja Pariza.
Duboko uvereni da će rat moći završiti do Božića, saveznici su se odlučili za riskantni plan zračnog desanta u južnoj Holandiji, kojemu je cilj bilo osvajanje mostova preko Rajne. Taj plan, prozvan Operacija Market Garden, je 17. septembra doveo do velikog vazdušnog desanta, pri čemu su britanski padobranci kod Arnhema sticajem okolnosti naleteli na elitne nemačke jedinice. Rezultat toga je bila bitka za Arnhem u kojoj su Britanci desetkovani, a Nemci stekli jednu od poslednjih velikih pobeda u ratu.
 |
 |
 |
 |
 |
 |