UJEDINJENO KRALJEVSTVO
Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske je država u zapadnoj Evropi, i članica Evropske unije. Često se koristi ime „Ujedinjeno Kraljevstvo“, „UK“ ili nezvanično „Velika Britanija“ ili „Britanija“. UK ima četiri sastavna dela. Tri britanska dela: Engleska, Vels i Škotska i četvrti deo Severna Irska koja se nalazi na ostrvu Irska i graniči se sa Republikom Irskom.
Ujedinjeno Kraljevstvo je formirano serijom Aktova Unije (Act of Union), koji su ujedinili države ili teritorije Engleske, Velsa, Škotske i Irske (ostrva) pod jednu vladu, sa sedištem u Londonu. Veliki deo Irske je napustio Ujedinjeno Kraljevstvo (koje se tada zvalo Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Irske) 1922, i danas je to Republika Irska, dok je severoistočni deo ostrva, Severna Irska, ostao u Ujedinjenom Kraljevstvu.
Ima kopnenu granicu sa Republikom Irskom, a osim toga je okruženo Severnim morem, kanalom Lamanš (Engleski kanal), Irskim morem i Atlantskim okeanom.
Velika Britanija, ponekada zvana samo Britanijom, je geografsko ime za najveće od Britanskih ostrva, i podrazumeva kopno Engleske, Velsa i Škotske, a ponekad podrazumeva i njihova ostrva. U medijima se često umesto Ujedinjenog Kraljevstva koristi termin "Britanija". Termin "Velika" se koristi kao suprotnost "Maloj" Britaniji u Francuskoj.
U prošlosti dok se
život Evrope odvijao uz Sredozemlje geografski položaj Ujedinjenog Kraljevstva
je bio periferan. U doba velikih geografskih otkrića, a posebno nakon otkrića
Amerike položaj na Atlantskom okeanu postaje jako važan jer je ostrvo Velika
Britanija služio kao odskočna daska na putovanju iz Evrope u Ameriku. Ostrvski
položaj je imao i pozitivne (širenje zaraznih bolesti, obrana od napadača) i
negativne (izolovanost) strane.
UK se nalazi uz najprometniji deo svetskog mora - Lamanš što u današnje doba predstavlja izuzetno povoljan prometno-geografski položaj. S druge strane Lamanša nalazi se najrazvijeniji deo Evrope čiji pozitivni uticaji povoljno deluju na privredni i društveni razvoj. Povoljan prometno-geografski položaj od UK je stvorio svetsku velesilu, a danas ga održava u samom vrhu.
Britansko i Irsko ostrvo je vrlo starog paleozojskog i mezozojsko postanka. Uzvišenja su snižena i zaobljena, a stene su izrazito bogata rudama što je posebno pozitivno uticalo za vreme Prve industrijske revolucije.
Visije su planinski prostori čije visine prelaze 1.000 metara, a nalaze se u severnom delu Škotske (najviši vrh Ben Nevis, 1.343m) i nešto malo u severnom Velsu. Planine su ogolele pa su vrlo slabi uslovi za proizvodnju hrane zbog čega su i vrlo retko naseljene. Visije se koriste za ispašu ovaca.
Pobrđe se sastoji od Južnog škotskog pobrđa i Penina u Engleskoj. Pobrđa su stare gromadne planine, blago talasaste i prekrivena travama, a ne prelaze visinu od 1.000 metara. Penini su nastali kaledonskom orogenezom te su bogati rudama, a pogotovo ugljem što je krajem 18. veka i početkom 19. veka bio temelj Prve industrijske revolucije.
U Ujedinjenom Kraljevstvu živi 59.739.000 stanovnika, a prosečna gustina naseljenosti je 243 stanovnika na kvadratni kilometar. Ipak postoje velike regionalne razlike, tako je npr. gustina naseljenosti u Engleskoj pet puta veća nego u Škotskoj. Većinu stanovništva čine Englezi (80%), Škoti (10%), Irci (4%), Velšani (2%) i stranci (4%). Očekivana prosečna životna starost je 77 godina, a pismenost je 99%.
Prvi stanovnici ostrva bili su Kelti koje potiskuju Rimljani u vreme cara Klaudija. Nakon pada Zapadnog rimskog carstva na ostrvo doseljavaju germanska plemena Angli, Sasi, Jiti i Pikti. Irsko stanovništvo je pretežno keltskog porekla. Današnje stanovništvo Velike Britanije nastalo je dugotrajnim mešanjem starosedelaca i doseljenika.
Tokom istorije iz UK je do Drugog svetskog rata iseljavalo jako mnogo ljudi što je i pogodovalo širenju engleskog jezika. Engleskim jezikom se služe stotone miliona stanovnika Zemlje, a službeni jezik je i u SAD-u, Australiji, Kanadi i Indiji. Iseljavanju su pogodovali brojni činioci: povećanje stanovništva i agrarne gustine, verski sukobi, plodna zemlja u kolonijama itd.
U 19. veku usled Prve industrijske revolucije počinju migracije iz sela u grad zbog potrebe za radnom snagom u industriji. Istovremeno sa iseljavanjem Engleza i Škota do 20. veku u UK doseljavaju Irci zbog loše ekonomske situacije u matičnoj zemlji. U 20. veku u Kraljevstvo useljavaju stanovnici zajednice Komonvelta i mnogi Afrikanci, Pakistanci, Vijetnamci, Kinezi, Poljaci i drugi.
 |
 |
 |
 |
 |
 |