VELS

 

Vels  je jedna od četiri konstitutivne zemlje Ujedinjenog Kraljevstva. Nalazi se na jugozapadu Velike Britanije i graniči se sa Engleskom na istoku.

 Termin Kneževina Vels (engl. Principality of Wales; vel. Tywysogaeth Cymru) se ponekad koristi, iako Princ od Velsa nema nikakvu ulogu u vlasti Velsa. Vels nikad nije bio suverena država iako je kralj Grifid ap Luelin (Gruffudd ap Llywelyn) bio na vlasti na današnjoj teritoriji Velsa i 1056. godine Engleska je priznala suverenitet Velsa. 1282. godine kralj Engleske, Edvard I, pobedio Luelina II tako da je Vels do danas pod engleskom suverenitetom, ali je zadržana tradicionalna titula nezavisne kraljevine. Velški zakoni su tek zamenjeni engleskim 1535-1542. godine. Godine 1999. osnovan je Velški parlament (engl. National Assembly for Wales; vel. Cynulliad Cenedlaethol Cymru) sa ograničenim pravima u odlučivanju na lokalnom nivou. Glavni grad Velsa od 1955. je Kardif.

 Vels se nalazi na poluostrvu u jugozapadnom dijelu Velike Britanije. Površina Velsa je 20.779 km², oko 274 km dužine i oko 97 km širine. Vels se graniči sa Engleskom na istoku, Bristolskim kanalom na jugu, kanalom Sv. Džordža i Irskim morem na severu. Vels ima približno 1.200 km obale. Oko obale se nalazi nekoliko manjih ostrva, najveće je Anglisi na severozapadu.

Većina Velsa je brdovita, posebno u središnjem i severnom delu. Planinski vrhovi su se formirali za vreme zadnjeg ledenog doba, kada je Britansko ostrvo bilo prekriveno ledom.

Najveći vrh je Snovdonija koji je na 1.085 m nadmorske visine.Prema podacima iz 2001, Vels je tada imao 2.903.085 stanovnika. Da je nezavisna država bio bi na 134 mestu. 25% stanovništva nije rođena u Velsu, uglavnom su iz Engleske, dok je samo 2% stanovništva rođeno van Ujedinjenog Kraljevstva.Engleski jezik govore skoro svi stanovnici, koji je de facto glavni jezik.

Pored engleskog, oko 20% stanovništva govori i velški jezik, koji je takođe službeni jezik.Najrasprostranjenija religija u Velsu je hrišćanstvo (72%). Velška presbeteriska crkva je najveća, koja je nastala od Velške metodističke crkve u 18. veku koju je prisvojila crkva Engleske 1811. godine. Oko 2% stanovništva nisu hrišćani, dok je 18% bez religije.

<<povratak na pocetnu