Madam Tiso
Madam
Tiso, rođena kao Mari Tiso (engleski izgovor: Meri Tuso), je bila vajarka
voštanih figura. Osnovala je "Muzej voštanih figura madam Tiso" u Londonu. Muzej
ima mnogobrojne ogranke u velikim svetskim gradovima.
Mari Tiso (1761.–1850.), rođena Mari Grosholc u Strazburu, u Francuskoj, radila
je kao kućna pomoćnica kod doktora Filipa Kirtjisa, koji je bio vešt u
modeliranju. Kirtjis je naučio Tisoovu umetnosti modeliranja. Godine 1765.
godine Kirtjis je napravio figuru Mari-Žan di Bari , ljubavnice Luja XV i ovo je
ujedno najstarija izložena figura. Prva izložba Kirtjisovih figura postavljena
je 1770. godine i privukla je velik broj posetilaca. Postavka je premeštena u
Kraljevsku palatu u Parizu 1776. Drugu lokaciju otvorena je na Boulevard du
Temple 1782. godine.
Prva voštana figura koju je kreirala Mari Tiso bila je figura Voltera, godine
1777. Druge važne ličnosti tog vremena koje su dobile svoju voštanu figuru su:
· Žan-Žak Ruso
· Bendžamin Frenklin
Nakon Kirtjisove smrti 1794. godine, Mari Tiso je pripala njegova kolekcija
voštanih figura. Godine 1802. ona odlazi u London. Zbog Francusko-engleskog
rata, Tisoova se nija smela vratiti u Francusku, tako da je bila primorana da
zajedno sa svojom kolekcijom putuje kroz Veliku Britaniju i Irsku. Prva stalna
postavka njenih voštanih figura locirana je u ulici Bejker u Londonu 1835.
Jedna od najvećih atrakcija njenog muzeja je Dvorana strave. Ovaj deo postavke
obuhvata neke od žrtava Francuske revolucije i takođe novije kreacije ubica i
ostalih kriminalaca.
I figure drugih poznatih ljudi su dodate postavci, kao što su figure Horejšija
Nelsona i sera Voltera Skota. Neke od figura koje je ona napravila još uvek
postoje uključujući i njen autoportret koji je sada postavljen na ulazu u njen
muzej. Napravila ga je 1842. godine.
Na sadšnju lokaciju u ulici Marilebon muzej je premešten 1884. godine a 1925.
požar je uništio neke figure, ali većina ih je ostala neoštećena.
Muzej Madam Tiso je danas jedna od najvećih turističkih atrakcija u Londonu. Ima
svoje ogranke u Amsterdamu, Hong Kongu, Las Vegasu i Njujorku. Danas voštane
figure obuhvataju istorijske i kraljevske ličnostie, filmske i sportske zvezde i
poznate ubice.