Zadužbina Miloša Crnjanskog zvanično je osnovana 7 . juna 1980. godine, na Osnivačkoj sednici Upravnog odbora, sredstvima koja je za tu svrhu zaveštala Vidosava Crnjanski (1894-1978), udova Miloša Crnjanskog . Zato pravo rođenje Zadužbine i vezujemo za malo stariji datum – za 6 . juli 1978 . Tog dana je gospođa Crnjanski, predosećajući svoj bliski kraj i da će poći u susret preminulom suprugu Milošu (1893-1977), u svome stanu, u Beogradu, Maršala Tolbihina 81, sačinila testament i njime zaveštala Fond buduće Zadužbine.
"Činim to – zapisuje u testamentu pesnikova udovica - na način kako bi to učinio i moj Miloš, s kojim sam u braku provela punih 57 godina, deleći s njim kako radosti njegove slave tako isto i gorčinu njegova stradanja. Za mene život još ima smisla i značaja samo ukoliko bih još i sama mogla doprineti da se sačuva trajna uspomena na tu retku i izuzetnu ličnost čije je delo ušlo u same vrhove srpske književnosti".
Testamentom je određeno da će Fondom, odnosno Zadužbinom, upravljati Upravni odbor. Prva tri člana Upravnog odbora odredila je sama Vidosava Crnjanski: Nikolu Miloševića, profesora književnosti Univerziteta u Beogradu, Borislava Mihajlovića Mihiza, književnika i Veljka Kovačevića, advokata. Njima su se potom pridružili još Boško Petrović, Miloš Stambolić, Vladimir Stojšin i Milorad Djurić. Ovih sedam imena činila su prvi Upravni odbor Zadužbine, koji je za svog predsednika, 7. juna 1980. godine, izabrao Nikolu Miloševića, koji je to i danas.
Osnovni ciljevi Zadužbine su, kako je to i u testamentu gospođe Crnjanski naznačeno, da trajno čuva uspomenu na Miloša Crnjanskog, da brine o objavljivanju njegovih dela u zemlji i inostranstvu, kao i da podstiče domaće književno stvaralaštvo, dodeljujući "Nagradu Miloša Crnjanskog" - domaćem piscu za najbolju prvu knjigu iz svih oblasti u kojima se ogledao i sam Crnjanski (roman, pripovetka, poezija, drama, esej, putopis, memoaristika), kao i nagradu "Stražilovo" - za najbolji studentski rad o delu Miloša Crnjanskog.
Ove nagrade dodeljuju se od 1981, svake druge godine. Do danas je dodeljeno 45 "Nagrada Miloša Crnjanskog" i dve nagrade "Stražilovo".
Među dobitnicima "Nagrade Miloša Crnjanskog" ima značajnih imena naše savremene književnosti, kao što su: Borislav Pekić, Borislav Mihajlović Mihiz, Radoslav Petković, Milosav Tešić, Dušan Kovačević, Dejan Medaković, Miroslav Popović, Judita Šalgo, Aleksandar Gatalica, Gordana Ćirjanić, Miloš Komadina i drugi, a "Stražilovo" su dobili samo Milo Lompar i Gordana Janjušević.
Godine 1990. Zadužbina Miloša Crnjanskog počinje i sa svojom izdavačkom delatnošću. Te godine, o tristagodišnjici Velike seobe Srba, 1690-1990, objavljuje se jubilarno izdanje, u jednom tomu, Seoba i Druge knjige Seoba.
Počev od 1993. godine (o stogodišnjici rođenja Miloša Crnjanskog), Zadužbina je počela da ostvaruje svoj najveći projekt – priređivanje i objavljivanje celokupnih dela Miloša Crnjanskog, pod naslovom Dela Miloša Crnjanskog, a po principima kritičkog izdanja. Dosad je objavljeno 10 tomova (Lirika, Kod Hiperborejaca, Seobe, Druga knjiga Seoba, Putopisi, 1-2, Pripovedna proza, Knjiga o Mikelanđelu i Eseji i članci, 1-2), a može ih biti još toliko. Ovaj projekat vodio je Uređivački odbor, sa Živoradom Stojkovićem kao odgovornim urednikom i članovima: Nikolom Bertolinom, Đorđijem Vukovićem, Dušanom Ivanićem, Nikolom Miloševićem, Novicom Petkovićem i Boškom Petrovićem.
Zadužbina Miloša Crnjanskog izdala je i tri zbornika Serbia ikomentari (1988/89, 1990/91 . i 1993/95) .
 |
 |
 |
 |
 |
 |