GOSPODJICE IZ AVINJONA

Jedna od prvih Pikasovih kubističkih slika je svakako «Gospođice iz Avinjona» koja je kao završna verzija nastala 1907. godine. Smatra se da naziv slike odnosi na devojke iz bordela u Carrer Avinyo u Bacaloni koje su radile kao prostitutke. Da je Pikaso želeo da ova slika predstavlja na neki način manifest kubizma vidi se iz toga što je on pre završne verzije radio na oko 700 skica za nju, a takođe završna verzija ima impozantne dimenzije - 243,9 x 233,7 cm.

SKICE:

Kao jedna od najpoznatijih skica za ovu sliku je svakako «Žena» takođe iz 1907. godine. Tehnika ove skice je ulje na platnu čije su dimenzije 118 x 93 cm koje se danas nalazi u okviru Kolekcije Bejeler u Bazelu. U ovoj studiji za sliku «Gospođice iz Avinjona» donju partiju je ostavio nedovršenom. Ovo je pokazalo kako je Pikaso radio: počeo bi izvlačenjem kontura hitrim potezima četkice, a tek onda bi ispunjavao tako stvorena polja jakim bojama. Na kraju bi ugaone, izlomljene linije izvukao crnom bojom. Posle svakog poteza napravio bi pauzu. Glava i telo su odvojeni u posebne delove. Interesantno je da je akt predstavljen sa rukama iznad glave pozajmljen sa Engrove slike «Tursko kupatilo», u kojoj je odao počast lepim proporcijama i zanosnim oblinama ženskog tela.

 CENTRALNI AKTOVI:

Deo ove studije Pikaso je preneo u završnu verziju slike «Gospođice iz Avinjona». Tačnije, možemo reći da je ova studija bila skica za ženu koja se nalazi u samom centru konačne verzije slike. Iako inspiriasana Engrovom slikom koja odiše erotskom senzualnošću, poza žene u centru Pikasove slike je pretvorena u čistu suprotnost. Ruke su nezgrapne, laktovi su oštri, a glava je kao grumen mesa. Međutim, kada se sagleda cela slika uočava se da su ona i figura sa njene leve strane lepotice u poređenju sa druge tri ženske figure na slici. Telo ove dve centralne figure na slici «Gospođice iz Avinjona» prizivaju Ružičasti Pikasov period svojim toplim monohromnim telima, dok ostale tri žene, deformisanih glava i tela, izgledaju kao da su rascepljene sekirom. Lica ova tri izdeformisana akta su izmenjena nakon Pikasove posete izložbe afričke skulpture u Etnografskom muzeju u Parizu, što znači da su i ona bila poput lica dva akta u središtu slike. O uticaju afričke i iberijske skulpture na ovu sliku, kao i na sva kasnija kubistička dela Pikasa, govore nam izobličavanja, razbijanje oblika, pojednostavljivanje i poravnavanje figura na slici.

 ZDEFORMISANI AKTOVI:

Ženska figura u sedećem položaju koja se nalazi u donjem desnom uglu slike predstavlja začetke kubizma. Ako bolje pogledamo ovu figuru uočićemo da se ona nejasno oslanja na svoje ruke. Telo i glava su različito oblikovani. Istovremeno se vide i leđa i lice. Oči i deo oko usta protive se svim zakonima prirode. Iza sedećeg akta, razgrćući plavi zastor, u prostoriju ulazi druga žena. Njena izobličena, ružna glava podseća na psa. Njeno lice je izdeljeno paralelnim crvenim i zelenim linijama, a njeno telo iskomadano u nespojive delove. Akt žene koji se nalazi u levom uglu potpuno je nepokretan, a njegovo lice poprima izgled okamenjene maske.

 FORMA SLIKE:

Svaka figura na slici je sastavljena od potpuno različitih elemenata, tako da međusobno upoređene, one pokazuju sasvim različite zakone oblikovanja. S druge strane, ujedinjuje ih opšti geometrijski princip koji nameće svoj zakon prirodnim proporcijama. One se gotovo u potpunosti stapaju sa pozadinom slike u kojoj preovladavaju slične, izlomljene linije i pukotine. Utisku prostorne dezorjentacije doprinosi odsustvo odnosa svetlog i tamnog koji bi mogao da oblikuje tela ovih aktova, kao i upotreba nekoliko perspektivnih tačaka.Slika je gotovo kvadratnog oblika i relativno je jasno podeljena na tri pravougaonika koja sa leva na desno rastu po veličini. Prvim pravougaonikom dominiraju tople crvene nijanse, drugim ružičasta i bela, dok treći karakterišu jake nijanse plave i crvene boje.Nekoliko kosih linija se pruža od vrha slike do mrtve prirode u donjem delu platna. To predstavlja obrnutu perspektivu. Ruka koja se nalazi u levom gornjem delu slike predstavlja zanimljivu tačku prema kojoj se kreću mnoge linije u okviru kompozicije. Izlomljene linije dominiraju slikom, stvarajući oštre i tupe uglove na svojim spojevima. Statički element je sveden na minimum, jer se unutar slike nalazi jako malo vertikalnih i horizontalnih linija. Dimenziju pokreta oblicima daju kose linije, pogotovo kada se spajaju i grade uglove.O Pikasovim metodama rada mnogo govori motiv mrtve prirode sa voćem koje se nalazi na dnu slike, u predprostoru. Voće i sto na kome se ono nalazi su naslikani tako da izlaze iz platna prema posmatraču. Pojednostavljeno naslikano voće i boje u pozadini slike su ostaci predhodnog Pikasovog razdoblja slikarstva – fovizma. Kad posmatrač zamisli sliku bez mrtve prirode, njeni oblici gube dinamiku i postaju izveštačeni i fragmentisani. Zato se javlja utisak da bi bez nje figure na slici «letele».

SIMBOLIKA SLIKE:

 Želja Pikasa je bila da ovom slikom uništi gotovo sve. Kao jedna od najvažnijih Pikasovih pobuna koja je uticala na ovo njegovo delo je svakako pobuna protiv mita ženske lepote. Međutim, ova njegova pobuna se čini relativno nevažnom u poređenju sa drugom pobunom: razaranje već stvorene predstave o njegovom slikarstvu. Bunio se protiv celokupne zapadnoevropske umetnosti, počevši od rane renesanse. Ali ipak, slika nije nastala ni iz čega. Pikaso je izučavao iberijsku i afričku skulpturu, koja je imala baš takve arhaične oblike, koji su ga inspirisali da stvori stilizovane, prirodne oblike, da ih rasporedi u stroge geometrijske okvire i da ih, na kraju, radikalno deformiše.

 PIKASOVA IZJAVA:

 Pikaso je ovu svoju sliku prokomentarisao sledećim rečima: «U Gospođicama iz Avinjona naslikao sam na anfisu nos iz profila. Morao sam da ga prikažem sa strane da bih mogao da ga nazovem nosem. Pa su tako počeli da pričaju o crnačkoj umetnosti. Da li ste videli ikada ijednu afričku skulpturu – samo jednu – gde lice maske ima nos iz profila?»