Rječnik

3D graphic - trodimenzionalna grafika. Polje računarske grafike koje se bavi stvaranje i prikazom trodimenzionalnih objekata u dvodimenzionalnom prostorom, tj. na zaslonu. Dok tačke u dvodimenzionalnoj grafici imaju položaj, boju, i svijetlinu, tačkama u 3-D prikazu dodaje se i dubina koja označava poziciju tačke na zamišljenoj Z-osi. Kada se kombinuje velika količina 3-D tačka, svaka sa svojom dubinom rezultata je 3-D površina, zvana teksture. Osim teksture, trodimenzionalna grafika takođe podržava i interakcije.

3D software - kategorija softvera koji predstavlja trodimenzionalne objekte na računaru. Ovdje spadaju CAD/CAM programi, PC igre i animacijski programski paketi.

3D worlds - trodimenzionalni (3-D) svijetovi.

Animated GIF - Datoteka sa grafičkim sadržajem, sastavljena od dvije ili više slika koje se brzo smjenjuju i daju efekt kretanja. Sa Interneta se može preuzeti mnogo ovakvih besplatnih edukativnih, reklamnih ili šaljivih animacija.

Bookmark - Obilježavanje, postavljanje oznake koja olakšava brži povratak na neku stranu Interneta. To je kao kad čitate knjigu, pa na neki način obilježite poglavlje ili stranu. U programu Microsoft Internet Explorer, umjesto ovog termina "bookmark", obilježivač se naziva omiljenom stavkom (engl. "favourites"). Broj strana na koje biste se rado vratili i koje često posjećujete, brzo raste. Zato ih je dobro grupisati u posebne foldere, npr. za sport, za muziku, za posao. . .

Bit - najmanja jedinica mjere za računarske podatke. Bit može da bude postavljen na vrijednost 1 ili 0, a razne kombinacije tako postavljenih bitova predstavljaju različite vrste informacija.

Binary - Brojni sistem u kojem su moguće samo dvije vrijednosti. One se najčešće označavaju jedinicom (1) i nulom (0). U računarima se koristi binarno kodovanje, pri čemu procesor obrađuje istovremeno 8, 16 ili 32 binarne cifre.  Znaci, koje unosite sa tastature i vidite ih na ekranu, kodovani su kombinacijom 8 binarnih cifara. Kodna kombinacija slova A je 01000001.

Bitmap - Grafički prikaz, načinjen od malih tačaka - piksela. Datoteke sa bitmapiranim sadržajem prepoznajemo po nekoj od sljedećih ekstenzija:  BMP, GIF, JPEG, PSD, PCX, TIFF. . . Bitmapirane slike se nazivaju i rasterskim slikama. Druga vrsta grafike je vektorska grafika, kada slika nastaje kombinacijom pravih i krivih linija, pravilnih i nepravilnih zatvorenih površina. Na Internetu se koriste obje vrste grafike.

Browser - Aplikacioni program koji otvara i prikazuje (čita) strane na Internetu. Postoje dva veoma popularna ovakva web čitača. Jedan je djelo firme Netscape, a drugi je napravio Microsoft. Čitač prihvata HTML ili XML kodove sa web strane, izvršava ugrađene skripte i programe i prikazuje tekst, muziku, video i linkove na druge strane.   Kreatori web strana  znaju da trebaju provjeravati kako njihov rad izgleda na različitim čitačima. Nekada strana, prikazana jednim čitačem, izgleda znatno drugačije od iste te strane, otvorene drugim čitačem.

Byte - bajt - Niz od osam (8) binarnih cifara. To je osnovna jedinica računarske memorije. Bajt se označava velikim latiničnim slovom B. Jednim bajtom se obično predstavlja jedan karakter kao što je broj, slovo ili znak. To je mala jedinica, pa se u praksi upotrebljavaju i kilobajt (1 KB = 1.024 bajtova), megabajt (1MB = 1.048.576 bajtova) i gigabajt (1 GB = 1.073.741.824 bajtova). Primjer: Jedan bajt kojim je prikazano veliko latinično slovo B

01000010 = B

Computer (računar) - mašina koja automatski prihvata i obrađuje podatke pod kontrolom memorisanog programa (jedna od mnogih definicija). U engleskom jeziku compute znači računati.

Cookie - mala tekstualna datoteka koja je na vaš računar stigla sa neke Web lokacije koju ste posjetili, a koja tu lokaciju treba da podsjeti na vas kada je budete ponovo posjetili.

E-mail - elektronska pošta, proces slanja, primanja i memorisanja poruka u digitalnom obliku preko telekomunikacionih uređaja. Ovim servisom se izvodi pismena komunikacija ljudi sa različitim tipovima računara i sa različitim operativnim sistemima. E-mail omogućava komunikaciju jedne osobe sa drugom, ili jedne osobe sa više drugih primalaca poruka. I pošiljalac i primalac imaju svoju e-mail adresu. Ona počinje korisničkim imenom. Zatim slijedi znak @ (kod, pri, majmunsko A, ludo A, engl. "at") i na kraju ime domena.

FAQ - uobičajena skraćenica za izraz Frequently Asked Questions (Često Postavljana Pitanja). To je dio sadržaja neke web strane, gdje se nalazi skup pitanja i odgovora na ta pitanja koja posjetioci često postavljaju.

Firewall - Posebno napravljena softverska i (ili) hardverska prepreka koja se postavlja između lokalne mreže (npr. LAN u jednom preduzeću) i Interneta. Njena namjena je da zaštiti manju mrežu od upada hakera i drugih neautorizovanih "korisnika". Provjereni podaci prolaze kroz ovaj "vatreni zid" u lokalnu mrežu, a sve ostale "zid" ne propušta.

Hyperlink - tekst ili grafika na web strani koji, kad se aktiviraju (obično pritiskom na lijevi taster miša), izazivaju skok na drugu stranu ili na drugi dio iste strane. Hiperlinkovi se obično pojavljuju kao podvučeni tekst drugačije boje.

Home page - Prva, glavna ili ulazna strana web sajta, ona koja se otvori kada u pretraživaču izaberete adresu.  Na toj strani se obično nalazi i sadržaj cijelog sajta i linkovi na druge strane.

HTML (HyperText Markup Language) - Sistem kodovanja, skup kodova koji se koristi za pravljenje i definisanje izgleda i funkcija web strana. U ovom jeziku koriste se tagovi. To su oznake, postavljene u zagradama uz tekst, namijenjene za kontrolu pozicioniranja i pravljenje lista, linkova, strukture, tabela, okvira... Njih  prihvata web čitač (browser) i interpretirajući ih, na ekranu prikazuje stranu. HTML datoteke imaju ekstenziju .html ili .htm.  

HTTP (HyperText Transfer Protocol) - Protokol za prenos hiperteksta. To je osnovni protokol, kojim se prenosi komanda serveru i kaže mu se koju stranu da pošalje klijentu.  Adresiranje te strane počinje sa  "http://", a zatim slijedi ime domena ili IP adresa.

Internet - najveća svjetska mreža međusobno povezanih mreža koje koriste TCP/IP set protokola. Internet osigurava mogućnost rada na udaljenom računaru, prijenos datoteka, elektronsku poštu i druge servise.

Modem - Skraćenica od  MOdulator/DEModulator. Uređaj koji omogućava komunikaciju između dva udaljena računara preko standardne telefonske linije. Odlazni signal iz računara u modemu se pretvara iz digitalnog oblika u analogni, a dolazni iz analognog u digitalni.  Modem može biti u računaru (interni) ili izdvojen kao posebna jedinica pored računara (eksterni).

Server - Računar koji omogućuje vezu ka drugim mrežnim resursima i pruža usluge ostalim računarima u mreži, pomoću odgovarajućeg softvera. Jedan server može objedinjavati više programa, pa samim tim i davati više različitih usluga, npr. za razmjenu pošte i za korisničke prezentacije.

Site - Posebno "mjesto" na Internetu. Ovim terminom se često naziva web strana, ali sajt obično ima više strana pod istim imenom sajta.

Surf - Pretraživanje sadržaja na Internetu, bez posebnog cilja, lutanje.

WWW (World Wide Web) - Globalna računarska mreža - hipermedijalni sistem koji vam omogućuje da pretražujete mnogo interesantnih informacija. U 21. vijeku Web će postati glavno spremište svih čovjekovih informacija.

NAZAD