Petar
II Petrovic Njegos rodjen je u Njegusima 13.11.1813.godine,kao drugi sin Tome Markova
Petrovica,najmladjeg brata vladike Petra I,i Ivane Prorokovic.Na krstenju je
dobio ime Radivoje pod kojim je u narodu bio poznat i docnije kao vladika
Rade.Po zavladicenju on se potpisivao samo svojim kaludjerskim imenom Petar i
prezimenom Petrovic:vladika Petar Petrovic.Medjutim,u narodu nije bio poznat kao
vladika Petar nego upravo kao vladika Rade.Vladikom Petrom narod je jedino
nazivao njegovog strica.Njegos nikada nije upotrebljavao ono II uz Petar,nego je
to dodato kasnije,kao i I uz ime njegovog strica,da bi ih razlikovali.Ne zna se
tacno zbog cega je uzeo dodatak Njegos,a ne Njegus,kao sto bi trebalo prema
imenu njegovog plemena i najuzeg zavicaja.Pretpostavlja se da je to preuzeo od
strica vladike Petra,koji je katkad uz svoje prezime dodavao Njegos,a ne Njegus.
Rade
je proveo djetinjstvo u Njegusima.Vladika Petar I,njegov stric,uzeo ga je k sebi
1825. u Cetinjski manastir da ga skoluje monah Misail Svetkovic i vladicin
sekretar Jakov Cek.Tu je Rade napisao svoje prve pjesme da zabavlja lokalne
glavare i svestenike.Sredinom te godine,Rade je bio poslat u manastir Toplu kod
Herceg Novog,gdje ga je starijesina manastira Josip Tropovic ucio
italijanski,matematiku,crkveno pjevanje,psaltir i druge predmete.Njegos je cesto
posjecivao sluzbe u obliznjem manastiru Savina.U Topli je ostao do kraja
1826.kada se vratio na Cetinje.
Stric
je,ranije,za nasljednika spremao Djordjija Savova,Njegosevog brata od
strica,koji se skolovao u Rusiji,ali je on vise volio vojsku i oficirski
poziv.Tradicija je,medjutim,bila da vladar Crne Gore bude vladika,pa se i mladi
Njegos spremao za taj poziv.Vladika Petar ga je za svog nasljednika proglasio
20.1.1827. Zelio je da i Radivoja posalje u Rusiju,ali nije imao novca da plati
skolovanje,pa ga je sam ucio italijanski,ruski,njemacki,engleski i
francuski.Takodje mu je omogucio pristup njegovoj bogatoj biblioteci.Kasnije mu
je stric doveo za ucitelja Simu Milutinovica Sarajliju.Sarajlija mu je predavao
istoriju,knjizevnost i filozofiju.
Nakon
striceve smrti 1830. Njegos se zakaludjerio vrlo mlad i primio upravu nad Crnom
Gorom.Petar I je u testamentu odredio Radivoja za svog nasljednika.Medjutim,to
pravo je osporavao guvernadur Vukolaj Radonjic,koji je smatrao da on treba da
bude jedini vladar Crne Gore.Radonjic je tajno odrzavao veze sa Austrijom.Kada
je to otkriveno,crnogorski glavari su osudili Radonjica na smrt,ali je Petar II
preinacio kaznu u progonstvo i ukidanje zvanja guvernadurstva u Crnoj Gori.U
Petrogradu 1833. Rade je zavladicen.
Njegos
je bio vjerski i svjetovni poglavar srpskog naroda u Crnoj Gori,u kojoj je bila
jaka nacionalna svijest i patrijarhalni moral,ali u kojoj je vladala domaca
anarhija,plemenska surevnjivost i krvna osveta.Kada je dosao na vlast,on je
odmah poceo da uvodi red i modernizuje drustvo i drzavu.Podizao je skole,osnivao
sudove,pravio puteve,uzimao postupno svu vlast u svoje ruke i uveo porez.U
jednoj kulturno zaostaloj sredini to je islo tesko i to je moralo da boli ovog
velikog rodoljuba koji je svom dusom bio predan narodu.
"Ja
sam vladar medju varvarima,a varvarin medju vladarima",pisao je on.Jedan
dokument iz arhive u Trstu govori o tome da je vladika Crne Gore priveden i
saslusan zbog prodaje skupocijenog nakita.To je bilo susne 1847. kada je za
kupovinu zita prodao odlikovanje dobijeno od Meterniha.
Vladika se u proljece 1850. razbolio od grudne bolesti kojoj je uzalud trazio
izljecenje u Italiji,i od koje je preminuo 10.10.1851. na
Cetinju.Na tri dana
pred smrt pozelio je poci do Kotora radi lijecenja,ali nije imao ni toliko
snage.Ljekar,po kojeg je poslato u Kotor,je na pola puta primio vijest da je
bolesnik preminuo.Vidjevsi da mu se priblizava samrtni cas,pozvao je sebi
narodne glavare,oprostio se sa njima,izjavivsi im da je testamentom naredio sve
sto je potrebno.Zato ih je opomenuo da se pokore toj posljednjoj volji,da
zive medju sobom u slozi i da se prijateljski drze prema susjedima a narocito sa
Bokom kotorskom.Po zelji svojoj sahranjen je na Lovcenu.
Pocetna
Sledeca