Andric knjizevnu karijeru pocinje kao pesnik, tek sporadicno objavljujuci prozne zapise i kratke price, da bi se tek posle Prvog svetskog rata gotovo u potpunosti posvetio pripovedackom radu. Njegova prva pripovedacka knjiga je posebno izdanje pripovetke „Put Alije Djerzeleza“ (1920). U medjuratnom razdoblju slede još tri knjige prica (1924, 1931, 1936, sve sa istim, jednostavnim naslovom „Pripovetke“ i sve u izdanju SKZ-a), a posle Drugog svetskog rata i „Nove pripovetke“ (1948), „Panorama“ (1958), „Lica“ (1960) i „Kuća na osami“ (posthumno, 1976). Andric je, takodje, imao obicaj da uz knjige izabranih prica stampa i poneku novu, do tada u knjige neuvrstenu pricu, a po periodici ostao je razasut izvestan broj prica koje za zivota nisu ukljucene u posebna izdanja. I u zaostavstini je nadjeno nekoliko gotovih a neobjavljenih prica kao i niz proznih skica. Konacan broj Andricevih prica jos nije utvrdjen. Tipoloski, Andriceve price mogle bi se podeliti u nekoliko osnovnih grupa: u pripovesti, bliske kratkom romanu, u realisticke price hronikalno-legendarnog tipa (price sa istorijskom tematikom), u realisticke price sa razvijenom psiholoskom dimenzijom pripovedanja (price sa savremenom tematikom), u fantasticko-poetske price, u i nenarativne price sa dominacijom esejisticko-meditativnog tona. Po mestu radnje te price mogu se podeliti na „bosanske“ (travnicke, sarajevske, visegradske, seoske), na beogradske, na mediteranske i na evropske. Ako je kriterijum za razvrstavanje Andricevih prica priroda i poreklo njegovih junaka, onda se te price mogu podeliti na vise ciklusa: „jevrejski“, „fratarski“, „malogradjanski“, „velegradski“, „seosko-hajducki“, „price o deci“ i tako dalje. Andriceve price mahom su napisane u trecem pripovednom licu, iz pozicije objektivnog, sveznajuceg pripovedaca. Price u prvom licu znatno su redje. Dominira monolosko-meditativni ton, mimeticki tretman sveta koji se u jednom trenutku preobrazava u univerzalni simbolicki iskaz, dijalozi su retki i skrti. Oni obicno sluze dodatnoj karakterizaciji realisticki, iznutra i spolja precizno opisanih likova. Price su centralni deo Andricevog opusa kako zbog toga sto je pisac po osnovnoj vokaciji prevashodno pripovedac, tako i zbog toga sto se vecina njegovih romana sastoji od vise medjusobno povezanih prica. Princip tog povezivanja je razlicit (okvirna prica u „Prokletoj avliji“, preplitanje paralelnih tokova u „Omerpasi Latasu“, nadovezivanje epizoda u „Na Drini cuprija“), ali je jezgro Andricevih proznih dela uvek novelisticko.
|
|