O piscu
Andric je rodjen u Docu, kod Travnika, 1892, a potice iz sitnozanatlijske porodice iz Sarajeva, u kome je proveo samo nekoliko godina ranog djetinjstva, jer mu je mati poslije oceve smrti presla kod rodjaka u Visegrad. Ti prvi utisci o zivotu bili su previse nemirni i gorki da bi mladom Andricu pruzili bilo kakvu osnovu da se zanosi iluzijama. Gimnazijsko skolovanje Andricevo u Sarajevu pada u doba rasplamsavanja nacionalno-revolucionarnog pokreta u svim nasim pokrajinama pod austrougarskom vlascu. Ozbiljan i misaon, mladi Andric je prisao toj revolucionarnoj jugoslovenskoj omladini, koja je u njegovoj uzoj domovini, u okviru ideja i programa "Mlade Bosne", radila na budjenju i jacanju nacionalne svijesti u narodnim masama. Kao osmoskolac, povodom atentata na zloglasnog bana Cuvaja, Andric je u svom djackom dnevniku zapisao: "Danas je Jukic pocinio atentat na Cuvaja. Kako je lijepo da se zatezu konci djela i bune. Kako radosno slutim dane velikih djela. Izdize se i gori hajducka krv..." Te iste, 1912.godine Andric je objavio i svoje prve pjesme u sarajevskom casopisu Bosanska vila. Po zavrsenoj gimnaziji Andric studira slavistiku u Zagrebu i Becu. U trenutku objave I svjetskog rata bio je na odmoru u Splitu, gdje je uhapsen zbog svoje otvorene nacionalno-revolucionarne agitacije, pa je skoro sve ratne godine proveo u austrijskim tamnicama. Izmedju hladnih zidova tamnicke celije, u zatvorskoj samoci, mladi student razmislja o sebi, o smislu i cilju zivota i borbe. Iz tih nemira ponikla je njegova zbirka refleksija Ex ponto, nazvana po istoimenoj pjesnickoj zbirci antickog pjesnika Ovidija. Ve c ta knjiga otkrila je duboku misaonost i uznemireno zivotno iskustvo covjeka koji je u sebi nosio cudesno snazan unutrasnji zivot i saosjecanje prema ljudima. Krajem 1917. Andric je pusten na slobodu i on tada prelazi u Zagreb, gdje pocetkom 1918. u zajednici sa jos nekim piscima, pokrece casopis Knjizevni jug. U godinama neposredno poslije rata nastala je i druga knjiga njegovih lirskih zapisa Nemiri. Kao i Ex ponto, ona je izraz misaonog dozivljavanja zivotnih problema koji su mladicevu dusu potresali bolom i krizama. Andric je studije nastavio u Gracu, gdje je doktorirao 1923.godine. Visoko obrazovanje, velika knjizevna kultura i provjereno rodoljublje omogucili su mu uspjesnu karijeru diplomatskoj sluzbi izmedju dva rata. Proveo je vise godina kao cinovnik u konzulatima i poslanstvima u Rimu, Madridu, Budimpesti i Zenevi, a uoci II svjetskog rata bio je poslanik u Berlinu. Poslednji rat je proveo u Beogradu izvan svake javne aktivnosti. U tom periodu nastala su njegova najznacajnija knjizevna djela, koja su objavljena po oslobodjenju i kojima se uspeo do vrhova do vrhova savremene jugoslovenske knjizevnosti. Bio je narodni poslanik u Narodnij skupstini BiH i Saveznoj narodnoj skupstini, a vise godina je proveo na polozaju predsjednika Saveza knjizevnika jugoslavije. Mada je svoju knjizevnu katrijeru otpoceo stihovima, Andric se potpuno afirmisao tek kao prozni pisac i to prvenstveno kao pripovjedac. U vremenu izmedju dva rata izdao je pored lirske proze Ex ponto i Nemiri, i tri knjige pripovijedaka (1912,1913. i 1936.godine). Neposredno po oslobodjenju izasla su mu tri romana: Na Drini cuprija, Travnicka hronika i Gospodjica.
|
|
|
|
|
|