Ljubo Vizner, IVO ANDRIC, u Hrvatska mlada lirika (1914)
Najcudesniji Sarajlija: bez i najmanjeg turskog atavizma: nježan, bijel i bolnotanko mirisave duše kao oni bjeli njegovi cvjetovi što zare slatku tugu njegovih ženstveno cežnjivih snova. Odviše bez energije, da bi pisao duge clanke. Kratak kao prolaznost avanturisticke l
jubavi. Princ bez dvorca, paževa i princeze. Zimi se nadiše kavanskog zraka, da bi se u proljece lijecio dahovima razbujalih livada. Nesretan kao svi artisti. Ambiciozan. Osjetljiv. Ukratko: ima buducnost.Miloš Crnjanski, IVO ANDRIC, Ex Ponto „Književni jug", 1919.
(...)
Pišuci o patnji i stideci se suza, Andric donosi u liriku našu žicu slavenske
duše.
U ovim zapisima što su pesma, u ovim pesmama što su zapisi cini mi se da pocinje
nova istorija naše duše. Knjige se danas pišu – one su šarene, nekoliko reci o
Pragonardu, jedan stih koji ima neceg futuristickog, jedna banalna ljubavna
istorija dosta je da je citaju rado. Ova je knjiga pisana njoj, jedinoj cistoj,
i neporocnoj, vecnoj uzdanici: mladosti.
Nalazim da je tragicno verovati u knjige, uopce verov
Borislav Mihajlovic,
Citajuci Prokletu Avliju , predgovor za Prokletu avliju, SKZ, 1960.(...)
Kako samo uzbudljivo, fantasticno, a tvrdo precizno, pravo ime: Prokleta avlija! Ne tamnica, ne apsana, ne istražni zatvor, vec avlija – pojam koji u sebe sabere odmah i orijentalnu ambijentaciju, i dekorativan mizanscen, i tanku patinu vremena, i izuzetnost, i poprište, i vašar, i grad u gradu, i sve ono tajanstveno što svaka tacna a iznenadna metafora ponese u sebi i zbog cega s
e i pravi. A onda ispred te polegle, široke i zatvorene, strogo omedane tamnice stane atribut. Nije ta avlija kleta, ni ukleta, vec, i baš – prokleta. Nešto od narodne poezije i Njegoša zazvuci odmah i otvori se u ovoj reci, nešto zastruji od visova ovoga jezika nešto od pravog, onog najboljeg Andrica krene vec iz naslova. A ima šta i da se zove tim zvonkim, punim imenom, ta „varošica od zatvorenika i stražara“.
Dragiša Živkovic, Andricev stil, 1962.
(...)
Ivo Andric je izraziti epicar
. On u stvari nije ni romanopisac, ni pripovedac, vec epski pesnik, rapsod koji nam prica o našoj prošlosti, o ljudima i sudbinama sa našeg tla, koji imaju znacaja i za nas same, ali i za coveka uopšte. Ovih dana jedan esejist nazvao je Andrica duboko i tacno – Homerom Balkana. I zapravo ta homerovska crta njegova pricanja, uzdignutog i razvijenog na nivou modernog senzibiliteta, i cini suštinsku polaznu orijentaciju za razumevanje njegovog dela. Pri tome valja istaci da ton i prosede tog epskog pricanja podsecaju u mnogim njegovim pripovetkama na istocnjacke price iz 1001 noci, cijeg se pricaoca, - Šeherezade - naš pisac baš ovih dana setio u svojoj reci na svecanom banketu u Stokholmu povodom primanja Nobelove nagrade.
Midhat Šamic, iz knjige
ISTORIJSKI IZVORI Travnicke hronike , 1962.(...)
Na osnovu otkrivenih izvora i njihovog uporedivanja s tekstom Andriceva djela, može se jasno vidjeti da je pisac Travnicke hronike iskoristio mnoštvo autenticnih cinjenica i podataka da uskrsne epohu koja predstavlja predmet njegovog romana. Doista, kakvo obilje cinjenica koje su mu poslužile kao polazna tacka! Kakvo bogatstvo reminiscencija koje su uskrsle u njegovom pamcenju prilikom pisanja djela! I, što je od znacaja, to bogatstvo autenticnih cinjenica i reminiscencija svih vr
sta ne potice samo od kulture, široke i solidne, jednog pisca koji je mnogo citao, mnogo vidio i mnogo zapamtio i koji se prisjeca, pišuci, svjesno ili nesvjesno, stvari koje je vidio ili procitao: to je dokumentacija jednog covjeka koji je ozbiljno i savjesno prišao proucavanju izvora, koji je, poput erudite, godinama vršio ozbiljna i savjesna istraživanja u arhivama i bibliotekama u cilju prikupljanja grade za svoj roman, istorijskih i autenticnih cinjenica koje se odnose na predmet i epohu koju djelo obraduje. (...)
|
|
|
|
|
|