Pripovijetke
Ivo Andric književnu karijeru pocinje kao pesnik, tek sporadicno objavljujuci prozne zapise i kratke price, da bi se tek posle Prvog svetskog rata gotovo u potpunosti posvetio pripovedackom radu. Njegova prva pripovedacka knjiga je posebno izdanje pripovetke „Put Alije Ðerzeleza“ (1920). U meduratnom razdoblju slede još tri knjige prica (1924, 1931, 1936, sve sa istim, jednostavnim naslovom „Pripovetke“ i sve u izdanju SKZ-a), a posle Drugog svetskog rata i „Nove pripovetke“ (1948), „Panorama“ (1958), „Lica“ (1960) i „Kuca na osami“ (posthumno, 1976). Andric je, takode, imao obicaj da uz knjige izabranih prica štampa i poneku novu, do tada u knjige neuvrštenu pricu, a po periodici ostao je razasut izvestan broj prica koje za života nisu ukljucene u posebna izdanja. I u zaostavštini je nadeno nekoliko gotovih a neobjavljenih prica kao i niz proznih skica. Konacan broj Andricevih prica još nije utvrden.
Tipološki, Andriceve price mogle bi se podeliti u nekoliko osnovnih grupa: u pripovesti, bliske kratkom romanu, u realisticke price hronikalno-legendarnog tipa (price sa istorijskom tematikom), u realisticke price sa razvijenom psihološkom dimenzijom pripovedanja (price sa savremenom tematikom), u fantasticko-poetske price, u i nenarativne price sa dominacijom esejisticko-meditativnog tona. Po mestu radnje te price mogu se podeliti na „bosanske“ (travnicke, sarajevske, višegradske, seoske), na beogradske, na mediteranske i na evropske. Ako je kriterijum za razvrstavanje Andricevih prica priroda i poreklo njegovih junaka, onda se te price mogu podeliti na više ciklusa: „jevrejski“, „fratarski“, „malogradanski“, „velegradski“, „seosko-hajducki“, „price o deci“ i tako dalje.
Andriceve price mahom su napisane u trecem pripovednom licu, iz pozicije objektivnog, sveznajuceg pripovedaca. Price u prvom licu znatno su rede. Dominira monološko-meditativni ton, mimeticki tretman sveta koji se u jednom trenutku preobražava u univerzalni simbolicki iskaz, dijalozi su retki i škrti. Oni obicno služe dodatnoj karakterizaciji realisticki, iznutra i spolja precizno opisanih likova. Price su centralni deo Andricevog opusa kako zbog toga što je pisac po osnovnoj vokaciji prevashodno pripovedac, tako i zbog toga što se vecina njegovih romana sastoji od više medusobno povezanih prica. Princip tog povezivanja je razlicit (okvirna prica u „Prokletoj avliji“, preplitanje paralelnih tokova u „Omerpaši Latasu“, nadovezivanje epizoda u „Na Drini cuprija“), ali je jezgro Andricevih proznih dela uvek novelisticko.
|
|
|
|
|
|