Biografija
Ivo Andrić je
rođen 9. oktobra 1892. godine u Dolcu pored Travnika u tadašnjoj
Austro-Ugarskoj. Matične knjige kažu da mu je otac bio Antun Andrić,
školski poslužitelj, a mati Katarina Andrić (rođena Pejić) i da je
kršten po rimokatoličkom obredu (Andrić
se, ipak, najveći deo svog života izjašnjavao kao Srbin). Detinjstvo
je proveo u Višegradu gde je završio osnovnu školu. Andrić 1903. godine
upisuje sarajevsku Veliku gimnaziju, najstariju bosansko-hercegovačku
srednju školu, a slovensku književnost i istoriju studira na filozofskim
fakultetima u Zagrebu, Beču, Krakovu i Gracu. Doktorsku disertaciju
„Razvoj duhovnog života u Bosni pod uticajem turske vladavine“ (Die
Entwicklung des geistigen Lebens in Bosnien unter der Einwirkung der
türkischen Herrschaft) Andrić je odbranio na Univerzitetu u Gracu 1924.
godine.
U gimnazijskim danima Andrić je bio vatreni pobornik integralnog
jugoslovenstva, pripadao je naprednom nacionalističkom pokretu Mlada
Bosna i bio je strastveni borac za oslobođenje južnoslovenskih naroda od
austrougarske vlasti.
Svoju
prvu pesmu „U sumrak“ objavio je 1911. godine u „Bosanskoj vili“.
Naredne godine započeo je studije na Mudroslovnom (filozofskom)
fakultetu Kraljevskog sveučilišta u Zagrebu. Školovanje je nastavio u
Beču, a potom u Krakovu gde ga zatiče Prvi svetski rat.
Po izbijanju rata vraća se u zemlju. Odmah po dolasku u Split, sredinom
jula, austrijska policija ga hapsi i odvodi u šibensku, a potom u
mariborsku tamnicu u kojoj će, kao politički zatvorenik, ostati do marta
1915. godine. Među zidovima mariborske tamnice,
u mraku samice, „ponižen do skota“, Andrić intenzivno piše pesme u
prozi.
Po izlasku sa robije, ondašnje vlasti određuju
Andriću kućni pritvor u
Ovčarevu i Zenici u kojem ostaje sve do leta 1917. godine.
Andrić je imao veoma uspešnu diplomatsku karijeru: godine 1920.
postavljen je za činovnika u poslanstvu u Vatikanu, a potom je radio kao
diplomata u konzulatima u Bukureštu, Trstu i Gracu. U to vreme objavio
je zbirku pesama u prozi „Nemiri“, pripovetke „Ćorkan i Švabica“,
„Mustafa Madžar“, „Ljubav u kasabi“ itd.
U junu 1924. godine u Gracu je odbranio doktorsku tezu „Razvoj duhovnog
života u Bosni pod uticajem turske vladavine“. Tokom 1927. godine radio
je u konzulatima u Marseju i Parizu, a naredne godine u poslanstvu u
Madridu. Iste godine objavljena je njegova pripovetka „Most na Žepi“. Od
1930. do 1933. godine bio je sekretar stalne delegacije Kraljevine
Jugoslavije pri Društvu naroda u Ženevi. U to vreme objavio je prvi deo
triptiha „Jelena, žena koje nema“.
U periodu između Prvog i Drugog svetskog rata nalazio se na funkciji
opunomoćenog ministra i izvanrednog poslanika jugoslovenske vlade u
Berlinu (1939.). Po izbijanju II svetskog rata, zbog neslaganja sa
vlastima u Beogradu podnosi ostavku na mesto ambasadora i vraća se u
Beograd. Za vreme II svetskog rata živi povučeno u svom stanu u Beogradu
(na Zelenom vencu, za koga je rekao da je najružnije mesto na svetu) ne
dozvoljavajući bilo kakvo štampanje i objavljivanje svojih dela. U isto
vreme piše svoja najbolja dela koja će kasnije doživeti svetsku slavu.
Godine 1954. postao je član Komunističke partije Jugoslavije i prvi
predsednik Saveza književnika Jugoslavije. Prvi je potpisao Novosadski
dogovor o srpskohrvatskom književnom jeziku. Te godine štampao je u
Matici srpskoj roman „Prokleta avlija“.
Ivo
Andrić je umro 13. marta 1975. godine u Beogradu.
