II dio Mikroprocesor

2.6. Časovnik, riječ i magistrala

Brzinu i snagu “tradicionalnih” čipova određuju 3 veličine: brzina časovnika, veličina riječi i širina magistrale.

Brzina časovnika se odnosi na ritam sistemskog časovnika koji je obično smješten na mikroprocesorski čip. Časovnik (eng. clock) emituje elektronske impulse konstantnog nivoa, koje računar koristi za sinhronizaciju i kontrolu ritma operacija. Brzina časovnika se mjeri u megahercima (1MHz - milion impulsa u sekundi) i gigahercima (1GHz – milijardu impulsa u sekundi). Ove brzine se stalno povećavaju.

Riječ u računaru predstavlja grupu bitova koju CPU može da obradi u jednom instrukcionom ciklusu. Dužina riječi označava broj bitova koji čine tu jedinicu obrade i ona je direktno srazmjerna brzini obrade podataka od strane procesora. Procesori danas najčešće obrađuju 64-bitne riječi.

Magistrala (eng. bus) je ’staza’ ili veza kojom se prenose elektronski impulsi koji formiraju bitove u mikroprocesor i sistemsku jedinicu. Magistrale povezuju ulazne uređaje sa primarnom memorijom, primarnu memoriju sa CPU, kao i primarnu memoriju sa izlaznim uređajima. Postoje 3 osnovna tipa magistrala:

1. Magistrala adresa (eng. address bus) prenosi signale koji se koriste za određivanje adrese u primarnoj memoriji.

2. Magistrala podataka (eng. data bus) prenosi podatke od/ka primarnoj memoriji.

3. Magistrala kontrole (eng. control bus) prenosi signale koji kažu računaru da ’čita’ ili ’piše’ podatke sa ili na određenu memorijsku adresu, ulazni ili izlazni uređaj.

Kod PC računara lokalna magistrala povezuje CPU direktno sa različitim tipovima kontrolnih sklopova ili kartica kao što su disk kontroleri i video adapteri, zaobilazeći primarnu memoriju i na taj način povećavajući performanse sistema.

Širina magistrale označava količinu podataka koja istovremeno može da se prenese kroz magistralu. Današnji čipovi posjeduju 64-bitne magistrale.

Neke osobine RISC procesora    <    Index    >    2.7. Pakovanje