|
Renesansa
Prekid sa srednjim vijekom oznacila
je renesansa. Ona je jedan od najkrupnijih pokreta u kulturi zapadne
Evrope, koji je doveo do preokreta u nauci, filozofiji, knjizevnosti i
likovnim umjetnostima. Italija je zemlja u kojoj je umjetnost renesanse
nasla svoj najvisi izraz, jer je u njoj najprije doslo do razvoja
gradova i gomilanja bogatstva u pojedinim gradanskim porodicama.
Uporedo sa materijalnom, razvijala se duhovna kultura koja se izrazila u
sve vecem interesobvanju za anticku umjetnost. Nosioci te nove kulture
bili su humanisti koji su kulturu usmjerenu prema covjeku
suprotstavljali skolastickoj nauci i teologiji. Za italijanske humaniste
srediste univerzuma vise nije bio bog, vec covjek, univerzalno
obrazovani humanista, predstavnik novcane i intelektualne elite.
Humanisti su sakupljali i proucavali anticke rukopise, ucili grcki i
latinski jezik, istrazivali ostatke anticke arhitekture i skulpture.
Razvijena samosvijest i samopouzdanje omogucili su im da slobodno biraju
uzore, koje nalaze u antici i prirodi, donose zakljucke i da ih
analiticki obradjuju. Stvoreno je racionalno i naucno shvatanje svijeta
i ojacala je individualnost italijanskog i evropskog gradanina.
Zasnovana na empirijskom dozivljaju svijeta i kritickom odnosu prema
autoritetima, renesansa je oslobodila bujicu stvaralacke energije prvo u
Italiji i Nizozemskoj, a zatim u Njemackoj i Francuskoj.
Svijet u kome je stvoren renesansni umjetnik bio je mnogo slozeniji od
svijeta njegovih prethodnika. Umjetnik ne samo da je bio prijatelj
humanista, filozofa i knjizevnika, vec je i sam bio univerzalno
obrazovan i svestran stvaralac. Mnogi su bili istovremeno arhitekti,
skulptori, slikari, naucnici i pjesnici. Upuceni na prirodu, proucavali
su optiku I ustanovili zakonitosti linearne i vazdusne perspektive.
Znacajan predmet proucavanja umjetnika bilo je i ljudsko tijelo, njegova
anatomska struktura, zakoni pokreta i proporcije od kojih zavisi njegova
ljepota.
|