DILATACIJA VREMENA      KONTRAKCIJA DUŽINE      GALERIJA      KVIZ

Monika Savić

Miljana Pavičić

Sistem za pozicioniranje i praćenje vozila, GPS (Global Positioning System)

Mreža satelita sastoji se od 24 satelita koji kruže oko Zemlje na visini 20000km i imaju zadatak da odrede položaj, pravac i smjer kretanja vozila. Potrebna je mreža od 24 satelita da bi se pokrila cijela površina na Zemlji, gdje se nalazi 5 kontrolnih centara koji kontrolišu krbite satelita i vremenske informacije.Sateliti emituju radio-talase u UHF-području a GPS-terminali primaju ove talase. U GPS-terminalima se ovi talasi pojačavaju i dalje emituju. Pomjeranje vozila prate najmanje 4 satelita koji šalju informacije određenom GPS-terminalu. Pomjeranje vozila izaziva vremensko kašnjenje radio-talasa. Na osnovu vremenskog kašnjenja radio-talasa određuje se položaj vozila. Vrijeme se mjeri preciznim atomskim časovnicima čija je tačnost reda veličine GPS-prijemnik upoređuje vrijeme prijema radio-talasa sa vremenima najmanje 4 satelita čiji su časovnici sinhronizovani.

Primjer:

Satelit se kreće brzinom od 400o m/s u odnosu na Zelju pa je vrijeme koje mjere časovnici u kontrolnim centrima na Zemlji duže od sopstvenog vremena koje mjere časovnici na satelitima. Pošto se radi o relativno maloj brzini satelita može se koristiti formula .  koja daje sljedeći rezultat  

Prema tome, ako časovnik na satelitu izmjeri da je vremenski interval    onda će časovnikl na Zemlji izmjeriti što daje vremensku razliku oko 10 koja je oko 1000 puta veća od tačnosti časovnika koja iznosi 10.  Kada se ne bi uzela u obriz relativistička popravka vremena učinila bi se greška u određivanju položaja vozila. GPS-uređaji vrše tačniju korekciju vremena uzimajući u obuir efekte koje je predvidjela Opšta teorija relativnosti.