Kubizam je umjetnički pravac u modernoj umjetnosti, u prvom redu slikarstvu, nastao početkom 20. vijeka, koji je imao značajan uticaj na početak apstraktnog slikarstva.

	Žorž Brak i Pablo Pikaso

Gitara Žorž Brak	Gospođice iz Avinjona Pablo Pikaso

KARAKTERISTIKE

Umjesto da posmatra predmet iz jedne perspektivne tačke, on ga istovremeno posmatra iz više uglova. Perspektiva je ukinuta. Geometrijska struktura slike više nije utemeljena na načinu na koji uobičajeno posmatramo predmete, već se stvara autonomna struktura koja je razumljiva jedino u samom domenu slike. Umjesto realnog svjetlosnog izvora koji osvjetljava sve predmete, Pikaso uvodi više izvora svjetla za svaki predmet u slici.
Napuštajući klasičnu perspektivu koja je od slike stvarala "pogled kroz prozor", kubisti ne slikaju ono što vide, već ono što o predmetu znaju. Oni su smatrali da je predmet nepromjenljiv i stalan i da ne zavisi ni od tačke posmatranja ni od osvjetljenja.
U lomljenju oblika Pikaso i Brak su došli do granice apstrakcije i, da bi zaustavili taj proces, počeli su se oko 1912. godine više oslanjati na realnost, ali ne u smislu predstavljanja stvarnosti, već korišćenjem elemenata konkretnih predmeta i materijala. Unoseći u sliku novinsku hartiju, komade tapeta, drveta, tekstila, Pikaso i Brak stvaraju kolaž, koji je ubrzo doveo do niza umjetničkih otkrića. Zalijepljene elemente realnosti umjetnici povezuju bojom ili ugljem na naslikanim predmetima. Sa kolažom se repertoar kubističke ikonografije ne mijenja, ali se u njemu ogleda dalja evolucija kubizma, od analitičkog ka jednostavnijim planovima, ka većem naglasku na boji i ka ravnijoj koncepciji predstave. Sve ovo će, na kraju, dovesti do sintetičkog kubizma.

Portret Ambroaza Volara Pablo Pikaso	Čovjek sa gitarom Žorž Brak	Road near estaque  Žorž Brak

FAZE RAZVOJA KUBIZMA

Kubizam se dijeli na faze:
• PRETKUBISTIČKU (1906-1909) i u to doba spadaju Žorž Brak i Pablo Pikaso. U to doba je kubizam bio pod uticajem prethodnih trendova i dolazilo je do otkrivanja kubističke perspektive. Postepeno se predmeti na slikama razlažu na geometrijske forme a kolorit je nenaglašen i upotrebljava se samo paleta sivih i braonskih tonova.
• ANALITIČKI KUBIZAM (1909-1912) predstavlja rani period kubizma, koji karakteriše strukturalna analiza formi. Brak i Pikaso u ovom periodu posmatraju forme predmeta kao geometrijske strukture. Te forme za njih nemaju fiksne karakteristike predmeta, nego ih čine serije ravni i površina koje ukazuju na spoljašnje i unutrašnje granice oblika. Te granice ni u kom slučaju nisu apsolutne budući da se konstatno pretapaju sa granicama drugih ravni. Otvaranje geometrijskih formi ne doprinosi njihovoj čvrstini, nego uzrokuje efekat dispersije volumena preko predstavljenog prostora, čija se skoro nepostojeća dubina artikuliše preko razbijenih planova koji formiraju preklapajuće uglove. Tokom cijelog perioda obojica umjetnika koriste zagasit tonalitet boje i predstavljaju isti predmet iz više uglova na piktoralnoj površini. Dolazi do djelimične apstrakcije i predmeti su zamjenjivani drugim predmetima koji su im slični i rastavljaju se na jednostavne geometrijske forme koje su predstavljane zanemarujući u potpunosti zakone perspektive.
• SINTETIČKI KUBIZAM (1912-1914) je druga faza kubizma koja proizlazi od nove tehnike kolaža koju započinje Brak 1912. godine. Karakteriše je konstruisanje kompozicije polazeći od apsrahovane figuracije prethodnog perioda. Boja ponovo zauzima svoje mjesto a forme postaju još više dekorativne čemu doprinosi korišćenje komada novinskog papira, tapeta, razmontiranih kutija šibica i isječenih štampanih slova. Ti elementi se lijepe na platno i kombinuju sa crtežom u ulju, ispunjavajući tako dvostruku funkciju: postaju sastavni dio piktoralne ravni i dobijaju svoje mjesto u prostoru slike. Od 1918. godine, Brak će obratiti veću pažnju na taktilne i senzualne kvalitete, kao i ekspresivne vrijednosti boje, a pokret će se završiti 1920. godine, i njegove ideje će se uklopiti u orfizam.
• ORFIZAM (1914-1923) je doba u kojem se dospjelo do apstrakcije u pravom smislu riječi i u njoj se iskorišćavaju efekti boje. Umjetnici ne imitiraju i ne trude se da rastavljaju predmet i da ga sastave od geometrijskih oblika, i time se dobijaju slikarski elementi koji su sasvim nezavisni od realnosti.
• POSLIJE 1923. došlo je do daljeg razvoja u kubizmu, koji više i nije čist kubizam već kubizam koji je pod nekim drugim uticajima kao na primjer imaginativni kubizam koji je pod uticajima nadrealističke umjetnosti.

PREDSTAVNICI