Stefan Nemanjic, nazvan Prvovencani (veliki
zupan
1196-1217 sa prekidom, te kralj 1217-1228) je bio vladar srednjovekovne
drzave Raske koji je uspeo da je podigne na status kraljevine.
Stefan Prvovencani je bio drugi sin velikog zupana
Stefana Nemanje, koji je umesto starijeg Vukana Nemanjica nasledio
presto. Njegov mladji brat Sava Nemanjic je osnivac autonomne Srpske
arhiepiskopije.
Napisao je „Zitije Stefana Nemanje“, hagiografiju svog
oca i prethodnika, koja se smatra bitnim delom srpske srednjevekovne
knjizevnosti. Za njegove vladavine podignut je manastir Zica.
Srpska pravoslavna crkva ga naziva Simon Monah
prepodobni i slavi ga kao sveca 24. septembara, odnosno 7. oktobra po
gregorijanskom kalendaru. Stefan Nemanjic je nakon obnovljenih pregovora
postigao dogovor sa rimskim papom Honorijem III da ga prizna za kralja
Raske. Nakon sto je izrazio svoju spremnost da se potcini Rimu, Stefanu
je odobrena kraljevska kruna (tzv. "venac") od pape. Papska kruna je
predstavljala medjunarodno pravno priznanje Raske kao nezavisne drzave.
1217. godine papinski legat je konacno stigao u Srbiju i obavio
kraljevsko krunisanje. Stefan Nemanjic, nazvan "Prvovencani", postaje
krunisani ("ovencani") kralj, a Raska postaje kraljevina.
Katolicka crkva je jacala u Srbiji. Mnogi srpski jerarsi
su se protivili papskom krunisanju i blizim vezama sa Rimom. Stefanov
brat Sava, iguman manastira Studenica i najuticajniji klerik u Raskoj,
izrazio je svoj protest napustajuci zemlju. 1217. godine se vratio na
Atos. Obzirom da je prethodno napustio Atos zbog uticaja katolicanstva
na Svetu Goru, njegov povratak se cesto tumaci kao poboljsanje polozaja
pravoslavnih pod Latinima. Ugarski kralj se takodjer usprotivio krunidbi
Stefana, i krsenju njegovih prava stecenih 1202. godine, kada je uzeo
titulu kralja Srbije. Iako izvori navode da je Ugarska izvrsila neke
pripreme za rat, i mozda je bilo manjih okrsaja, nisu zabelezeni veci
sukobi.
Bliski odnosi sa Rimom zadavali su muke potonjim
hagiografima. Dok hilandarski monah Domentijan u svom zitiju svetog Save
pominje papinsko krunisanje Stefana, u prosirenoj verziji Savinog zitija
koju je preradio monah Teodosije na prelazu iz 13. u 14. vek, ignorise
se papina uloga i navodi se da je Stefana krunisao sveti Sava. Ovo je
izazivalo znatne rasprave u nauci. I neke srpske istoricare je mucilo
papinsko krunisanje, pa su proizveli teoriju o drugom Stefanovom
krunisanju od strane Save, nakon sticanja autokefalnosti crkve. Ovo
glediste je danas uveliko napusteno u svetskoj nauci, gde je siroko
prihvaceno da je Stefan imao samo jedno krunisanje, od strane papinog
legata.
|