>Ozakonjenje zlo~ina i po~etak genocida nad Srbima, Jevrejima i Romima
>Osnivanje i ure|enje koncentracionog logora Jasenovac
>Stradanje djece u koncentracionom logoru Jasenovac
KONCENTRACIONI LOGOR JASENOVAC
| Jasenovacki logor je bio najzloglasniji koncentracioni logor u NDH u periodu od 1941. do 1945. godine. Formiran avgusta 1941. po ugledu na nacisticke logore, bio je masovno stratiste za stotine hiljada Srba i desetine hiljada Jevreja, Roma, Hrvata, Muslimana, i svih onih koji su se protivili ustaskoj vlasti. Prvi logorasi u Jasenovac su poceli pristizati teretnim vagonima 20. i 21.avgusta 1941. Sa jasenovacke zeljeznicke stanice, logorasi su sprovedeni na livade kraj sela Brocica, uz sumu Donja Krndija i put Noveka-Jasenovac. Tu se nalazio prvi logor,koji su cinile dve barake sa stra`arima u dva stra`arska tornja, ogra|eni bodljikavom `icom. Logora{i koji su u logor upu}ivani od kraja septembra pa do 15. novembra 1941. dovo|eni su u druge dve barake, podignute kraj sela Krapje na livadama uz rub {ume Gornja Krndija (logor II). Zbog plavljenja terena, u ovaj logor su ubrzo preseljeni logora{i iz logora I, a ve}ina ih je pobijena prije i za vrijeme selidbe. Tako je od kraja septembra do 15. novembra 1941. postojao samo jedan logor. Prema sa~uvanim dokumentima u ova dva logora je ubijeno preko 25.000 logora{a, uglavnom Srba i Jevreja. Zbog plavljenja i taj logor je preseljen u Ciglanu Ozrena Be~i}a (logor III). Pored tog objekta u sklopu logora Jasenovac nalazili su se i objekti: lan~ara, pilana, elektri~na centrala, kroja~ka i postolarska radionica, a u samom Jasenovcu ko`ara (logor IV). Po~etkom 1942. uklju~ena je i Stara Gradi{ka (logor V), te je tako kompleks logora Jasenovac zauzimao povr{inu od 210 kvadratnih kilometara. Glavna strati{ta logora Jasenovac bile su Gradina i Ciglana u kojima su p~injeni monstruozni zlo~ini, a i Dubi~ke kre~ane, gdje je ubijeno oko 7000 logora{a. Prema svjedo~anstvima rijetkih pre`ivjelih, u logor se svakodnevno nalazilo oko 4.000 logora{a-ljudi, `ena i veliki broj djece. Ta~an broj `rtava logora ni danas nije poznat, jer su usta{e uni{tile ve}inu dokumenata koji svjedo~e o jasenova~kim genocidima. Jedan dio pre`ivjelih logora{a su logora{i koji su razmjenjeni sredinom 1942. za njema~ke i usta{ke vojnike. Razmjenjeno ih je svega oko 900. Ostali pre`ivjeli su uglavnom oni kojima je po{lo za rukom da pobjegnu iz "jasenova~kog pakla". Prvih dana aprila 1945. usta{e su odlu~ile likvidirati logor, tj. pobiti sve, ukloniti tragove masakra i logor sru{iti do temelja. Postepeno su preselili logora{e iz Stare Gradi{ke i Lepoglave, uz masovna ubistva, a 20. i 21. aprila 1945. zapo~eli su kona~nu likvidaciju Jasenovca. Pre`ivjeli logora{i, njih 1.073, osjetili su da im prijeti sigurna smrt, te su odlu~ili podi}i ustanak u logoru i provaliti iz njega. Oko 600 logora{a Ciglane 22. aprila 1945. napalo je usta{ke stra`are, s namjerom da provale izlazna vrata i jurnu prema rijeci Savi. U `aru borbe, uspjelo je pre`ivjeti svega 75 zato~enika, koji su se domogli Save, i na taj na~in pobjegli usta{kim stra`arima. Logora{e koji nisu u~estvovali u juri{u usta{e su pobile. Isto ve~e su i logora{i Ko`are poveli borbu na `ivot i smrt i mod njih 167 spasilo ih se samo 11. Kona~no, u zavr{nim borbama za oslobo|enje Jugoslavije, 23/24. aprila 1945. jedinice Druge jugoslovenske armije zauzele su logor Staru Gradi{ku, a 2. maja iste godine, jedinice Prve jugoslovenske armije u{le su u razru{eni logor i mjesto Jasenovac. Ostaje nejasno za{to logor Jasenovac nije ranije oslobo|en, kada je krajem 1944. ve} bilo oslobo|eno dve tre}ine Jugoslavije, a Crvena armija ve} davno bila u Be~u. Tako|e je ostalo nejasno za{to je Jasenovac posle oslobo|enja, pa sve do 1961. ostao neobilje`en kao najve}e strati{te u istoriji balkanskih naroda. Tek te godine su po~eli radovi na izgradnji Spomen-podru~ja Jasenovac, a zavr{eni su 1968. godine. Me|utim, iako je prosor Jasenovca pretvoren u zelenu oazu, sa vje{ta~kim jezerom i spomenikom (spomenik u obliku lale, autora Bogdana Bogdanovi}a), najve}i dio masovnih grobnica je ostao netaknut. Te grobnice ostale su, i do danas, neistra`ene, onakve kakvim su ih ostavile usta{e 1945. godine. |
Kori{tena literatura: Dedijer/Mileti} Protiv zaborava i tabua,Sarajevo, 1991.godine
"Znanje.org" ne odgovaraza sadrzaj pojedinacnih stranica.
 |
 |
 |
 |
 |
 |