BIOGRAFIJA
Arhimed ( grč. Άρχιμήδης – Arhimedes),je najveći matematičar i fizičar Starog veka.
Tačnije od svih dotadašnjih matematičara odredio je broj pi(π),opseg i površinu kruga,površinu odsečka parabole,obim kugle,površinu elipse itd.Pri tom se služio metodama kojima se danas služimo u diferencijalnom i integralnom računu,tako da se Arhimed može smatrati tvorcem integralnog računa.
Našao je način za pisanje vrlo velikih brojeva.Pokazao kako se matematika može primeniti na mehaniku ,otkrio zakone poluge,uzgona (tzv. Arhimedov zakon),određivanje težišta,izumeo vijak,unapredio statiku.
Nauke je završio u Aleksandriji,ondašnjem kulturnom centru sveta,pod pokroviteljstvom Euklida,a kasnije delovao u Sirakuzi.Napisao je veliki broj dela iz matematike,fizike i tehnike,od kojih je malo sačuvano.Inače ,njegov otac po imenu Fidios,bio je astronom i najverovatnije rođak Hierona II,kralja Sirakuze.
Njegova najpoznatija dela su: O kugli i valjku;O konoidima i sferoidima;O merenju kruga;O ravnoteži ravnih likova;O plivanjutela.Veoma je značajan njegov zaključak:" Volumeni stošca,kugle ivaljka jednakih polumera i visina odnose se kao 1:2:3".
Bio je prvi,koji je shvatio da je problem kvadrature kruga pitanje aproksimacije, i time se znatno približio osnovnoj ideji infinitezimalnog računa.S tim u vezi istakao se postupkom (opisivanjem i upisivanjem pravilnih mnogouglova u kružnicu),kojim određuje broj π kao broj veći od 3 10/70,a manji od 3 1/7.
Delom O ravnoteži ravnih likova osnovao je statiku,a delom O plivanjutela hidrostatiku.U delu O hidrostatici obrađuje zakon plivanja,zakon uzgona i stabilnosti tela,koje pliva( poznati problem o sastavu krunekralja Sirakuze izmerivši pomoću vage specifičnu težinu krune ičistog zlata). Istakao se kao plodan pronalazač:izumeo je veliki broj ratnih i drugih mašina,od kojih su najpoznatije:Arhimedov koloturnik,vijak za dizanje tečnosti i vijak bez kraja.Legenda,po kojoj je sunčanim zracima zapalio rimski brod,nema temelja.
Poginuo je od mača rimskog vojnika u rodnom gradu Sirakuzi,koja je dve godine odolevala Rimljanima zahvaljujući spravama i mašinama,koje je Arhimed sastavio od poznatih jednostavnih alata.
Kada je Sirakuzu nakon dve godine zauzeo Marcellus,rimski vojskovođa,dao je nalog da se zaštiti Arhimed,ali ga rimski vojnik nije prepoznao i ubio ga 212 godine.
Prema Liviju,prilikom zauzeća Sirakuze,Arhimed je mirno crtao geometrijske slike i doviknuo rimskom vojniku,koji je na njega nasrnuo:» Noli turbare circulos meos « ; »Nemoj kvariti moje krugove «.
Prema njegov želji podignut je na njegovom grobu spomenik,na kojem su dva geometrijska tela:valjak i kugla.
Jedinstveni zaključak koji se može izvući o radu delu Arhimeda,je da zahvaljujući Arhimedu i njegovim naučnim otkrićima i dostignućima,matematika i mehanika dostižu svoju kulminacionu tačku u to doba.Generalno gledano on je najveći matematičar i naučnik antičkog doba i jedan od tri najveća matematičara svih vremena zajedno sa Isakom Njutnom i Karl Fridrih Gausom.
