O DREVNOM OHRIDU

PROSLOST OHRIDA

OHRIDSKO JEZERO

STARI GRAD

SVETI NAUM

OPSTI PODACI  

U starom dijelu grada  se susrećemo sa kućama sagrađenim u prošlom vijeku. One su značajne za proučavanje gradske arhikteture.Njihove fasade stepenasto se uzdižu sa obe strane strmih i uskih ulica. Stiče se utisak kao da se na više mjesta strehe spajaju. Zbog blage klime stare ohridske kuće su, osim osnove od kamena, zidane od drvenog materijala. To je omogućilo i njihovo širenje u visinu. Konstrukcije spratova čine drvene grede. Na njih su , sa spoljne i unutrašnje strane, zakucane tanke daske. Preko njih je stavljen malter, mešan sa pljevom.

Obojene najčešće bijelom bojom, ispunjene cvijećem i zelenilom, i stare i nove ohridske kuće imaju veoma impresivan izgled.

Nedaleko od Gradskog trga nalaze se dvije srednjevjekov ne crkve: Sv. Bogorodica Bolnička i Sv. Nikola Bolnički.

U Sv. Bogorodici Bolničkoj izloženo je više fresaka iz XIX vijeka koje su skinute sa zidova crkve u vrijeme konzervatorskih radova. Među ikonama posebnu pažnju zaslužuje fragment carskih dveri iz XIV vijeka, na kome je prikazan lik arhangela Mihaila

Iza Ulice cara Samuila nalazi se prostrani plato na kome dominira najstarija sačuvana ohridska crkva, katedrala Sv. Sofije, viševjekovno sjedište Ohridske arhiepiskopije. To je jedan od najznačajnijih srednjevjekovnih spomenika Makedonije, jedinstvena galerija srednjovjekovnog slikarstva za period od XI do XIV vijeka..

Sv. Sofija je građena na temeljima ranohrišćanske bazilike. Fragmenti starijeg slikarstva od onog iz XI vijeka, primetni su na nekoliko mjesta u oltarskom prostoru.Crkva je bila obnovljena i živopisana sredinom XI vijeka, u vrijeme ohridskog arhiepiskopa Lava.

Donji djelovi oltarskog prostora su ispunjeni cijelom galerijom portereta carigradskih, aniohijskih, jerusalemskih i aleksandrijskih patrijarha, arhiepiskopa i episkopa. U polukaloti oltarne apside nalazi se ogromna figura Bogorodice, a ispod nje kompozicija «Pričešće apostola»,

koja se u vizantijskoj umjetnosti ovdje prvi put sreće. Na južnom zidu nalazi se ciklus scena iz života Avrama, jedinstven u srednjovjekovnom slikarstvu Makedonije. Na suprotnoj, na sjevernom zidu , prikazane su kompoyicije «Tri mladiča u užarenoj peći», «Jakovljeve stepenice», Sveti Vasilije služi liturgiju» i «San Jovana Bogoslova». U apsidi proskomidije prikazana je kompozicija «Četrdeset mučenika». Na sjevernom zidu naosa nalazi se fragmentarno sačuvana kompozicija «Vavedenje», a na južnom zidu je kompozicija «Rođenje Hrista». Cjeli zapadni zid zauzima kompozicija «Uspenje Bogorodice». I ona se, u vizantijskom slikarstvu, ovdje prvi put javlja, da bi kasnije bila često ponavljana. Na sjevenom stubu, nekadašnjem sastavnom djelu prvobitnog ikonostasa nalazi se freska «Bogorodica sa Hristom» gdje je Hrist prikazan sa golim nogama.

Dalje razgledanje Ohrida nastavljamo pred crkvom Sv. Jovana Bogoslova-Kaneo, zidane i slikane u XIII vijeku, o kojoj nisu sačuvani pisani podaci.Crkva se nalazi na jednomod najljepših mjesta ohridske obale. Podignuta je na visokoj stijeni iznad nekadašnjeg ribarskog naselja Kaneo i iznad jedne od najljepših plaža u gradu. Građena je u obliku krsta. Poznata je po vrlo skladnim oblicima i izvanredno uspješnpm dekorativnom oblikovanju fasada i kubeta. Kao konstuktivni i dekorativni elementi za gradnju su upotrebljvani pečena cigla i siga.

Od Sv.Jovana-Kanea s lijeve strane, puteljkom koji vodi naviše u šumicu, penjemo se do mjesta gdje se nalazio Klimentov mamastir Sv.Pantelejmona, u turskom periodu i kasnije poznat i kao Imaret džamija. Nailazimo na konzerviranu džamiju srušenog svoda i minareta. Teren oko ovog objekta je lijepo uređen. U unutrašnjosti džamije nalaze se tragovi starijih građevina. To su ostaci najstarijeg slovenskog manastira Sv.Pantelejmona, koji je 893. godine, kao svoju zadužbinu, sagradio Kliment Ohridski. Među arheološkim ostacima u crkvi Sv.Pantelejmona nalazi se jedna prazna grobnica. Prema žitiju arhiepiskopa Teoflikta o Klimentu Ohridskom, veliki slovenski prosvetitelj je svojom rukom napravio grobnicu u kojojn je i sahranjen 916. godine

Od Imareta, putem koji vodi naviše, dolazi se do utvrde poznate po imenom Samuilova tvrđava, za koju je vezano 25 vijekova ohridske istorije. Ohridska tvrđava tokom vijekova ne samo da je mjenjala gospodare, već je bila više puta rušena, prepravljana i dograđivana. Car Samuilo, posle preseljenja svoje prestolnice sa Prespanskog  jezera u Ohrid,  obnovio je citadelu i bedeme koji, u dužini od tri kilometra opasuju stari dio grada

Crkva Sv.Klimenta sagrađena  je 1295. godine pod imenom Sv.Bogorodica Perivlepta, potpuno sačuvan ohridski srednjovijekovni spomenik poznat po izvanrednoj arhitekturi i zidnom slikarstvu. S lijeve strane se uzdiže zvonik čije je veliko zvono poklon iz 1924.godine Mihaila Pupina, američkog naučnika  srpskog porijekla. Poslije pretvaranja Sv.Sofije u džamiju crkva Sv.Klimenta postaje saborna cvrkva Ohridske arhiepiskopije i takva ostaje sve do ukidanja arhiepiskopije 1767.godine. današnje ime dobila je poslije prenošenja moštiju Klimenta Ohridskog iz njegove manastirske crkve Sv.Pantelejmona, pošto je i ona bila pretvorena u džamiju. Sadašnja spoljna priprata Sv.Klimenta pretvorena je u privremenu Galeriju ohridskih ikona sa čuvenom kolekcijom ikona. Najstarije u ovoj kolekciji su dve ikone na kojima su prikazani Bogorodica i arhenđel Gavrilo i freska sa slikom sv.Klimenta. S kraja i početka XIII vijeka sačuvano je više ikona koje su pripadale crkvi Sv.Klimenta:»Jevanđelist Mateja», «Bogorodica Perivlepta», «Vavedenje» i druge.ove ikone pripisuju se slikarskoj radionici Mihaila i Eutihija.

Crkva Sv.Bogorodice Čelnice podignuta je na temeljima srednjovjekovne građevine. Sa istočne strane oslanja se na gradske bedeme. U neposrednoj blizini otkriveni su tragovi gradske porte, koju smatraju jednom od triju srednjovijekovnih ulaza u stari dio  grada.Sačuvani su fragmenti fresaka, najvjerovatnije iz XIV vijeka.Dekoracije u ovoj crkvi u prošlom vijeku radio je Dičo Zograf.

Crkvica Sv.Nikole Čudotvorca sasvim je blizu Sv.Bogorodice Čelnice. Još uvijek nije dobro ispitana.Danas ima ravan tavan, iznad koga se, u oltarskom prostoru, nalaze vrlo interesantni fragmenti fresaka, koje, po likovnim osobinama, pripadaju slikarstvu XIV vijeka.