Drvar je grad koji se nalazi u kotlini
između dvije "brine" na istoku i jugu i kanjonima Bereka na
sjevero-zapadu i Sklopa na jugi-istoku. Rijeka Unac prolazi kroz
oba sklopa a između njih se nalazi grad i na kraju svog toka se
uljeva u rijeku Unu kod Martin Broda. U Unac na području grada
Drvara uljevaju se pritoke Drobnjak, Drvara i Bastašica. Grad
odnosno cijela opština prostirala se na ne tako malih
1030 kvadratnih kilometara, bogata sa šumom i
pitkom vodom kao i najviše ljekovitog bilja u Evropi što i sami
Drvarčani malo znaju.Sam plato drvarske kotline (naplavak) je
pretežno sačinjen od krečnjaka što
ukazuje da je na ovom mjestu nekad bilo more. Takođe na području
Šobića Glavice nalazi se "usađeni" rimski "miljokaz", što nam
govori da je Drvar bio naseljen još od doba Rimljana. U Zadnjih
100-ak godina Drvar je ponikao u jedan moderan industrijski mali
gradić, sa svim odlikama većeg zbog svog kulturnog i duhovnog
života koji je došao zajedno sa industrijalcem Otom Štambajzom,
kasnije u Kraljevini SHS, a i nakon II svjeckog rata pa sve do
početkom '90-ih godina prošlog vjeka. Na žalost sa ovim zadnjim
ratom dosta od ovih stvari je poništavljeno, a građani su
prisiljeni da se bore sa osnovnim životnim potrebama da bi
naprosto preživjeli. Treba se prisjetiti da je Drvar prije ovog
rata imao blizu 18.000 stanovnika, a od
toga je bilo zaposleno oko 6.000. Udarna fabrika je bika ŠIP
Grmeč koja je bila poznata kako kod nas, tako i na Balkanu pa i
šire. Netreba zaboraviti i ostale fabrike kao što su Celpak -
fabrika papira, Unis - fabrika reduktora i zupčanika,
Jugoturbina - fabrika alata i pumpi, Ćilimara - fabrika ćilima
kao i ostale mnogobrojne firme uslužnih djelatnosti. Osim
razvijene industrije rasprostranjeno je bilo i stočarstvo, a
nosioci ovog segmenta su bila okolna sela. Broj rogate stoke je
nekad iznosio oko 7.500.
Umjereno kontinentalna klima i blagi uticaj mediteranske klime
koja se "uvlačila" preko planine Jadovnik, daje dodatnu draž
ovome gradu i po tom pitanju Drvar se samo administrativno
nalazio u Bosni i Hercegovini, a u stvari duhovno je naginjao
južno ka Dalmaciji. Opomena da nije sve tako je "bura", koja
duva sa Šatornice, tad se od blago mediteranske nađemo u oštroj
izrazito planinskoj klimi. Takođe se zna desiti da kotlinu
prekrije snježno bijela magla, koja sa već pomenutih brina
izgleda kao ustalasano more, a kompletan prizor izgleda više
nego jedinstven. Zime su uglavnom oštre i duge.
Sama blizina Mediterana kao i porijeklo koje Drvarčani imaju,
uticalo je da imaju i specifičan dijalekt, a to je mješavina
Krajiško - kontinentalnog i Dalmatinskog pri izuzetnom "čistom"
izgovoru. Po mentalitetu ljudi su mješavina bunta i intelekta,
što daje jedan dodatni temperament i duh.
Drvar se može pohvaliti da je ne tako davno imao najviše
intelektualaca po glavi stanovnika u Bosni i Hercegovini, te da
je daleke 1964 godine samo u Beogradu bilo oko 1.600 drvarskih
studenata. Kao kuriozitet u sportskom smislu, onda je to podatak
da je FK Borac u okvirnom periodu od 1950-1960 u osam sezona
odnosno godina, nije izgubio na svom terenu ni jednu utakmicu
takmičeći se u tadašnjoj Krajiškoj ligi Bosne i Hercegovine.
Kasnije se osniva i košarkaški klub, a takođe se razvija rukomet,
prvo muški a poslije nekoliko godina i ženski. Naglom
ekspanzijom sporta Drvarčani odlučuju da kroz samodoprinos od 7
godina naprave pravi sportski centar koji i mnogo veći gradovi
nisu imali. On je imao sledeće objekte:- Fudnalski stadion sa
tartan trim stazom i natkrivenim trbinama
- Pomoćni fudbalski stadion
- 4 teniska terena
- košarkaški teren
- stadion za mali fudbal i rukomet
- olimpijski bazen sa trbinama
- bazen za skokove
- dječiji bazen
- kuglana
- drugi uslužni objekti
Drvar kao grad je takođe samodoprinosima asvaltirao sve puteve
koje vode do drvarskih sela, kao i podizanje Doma zdravlja sa
tada zaposlenih 11 doktora specijalista u istom.
Pored osnovnog i obaveznog školskog obrazovanja (škola Slavko
Rodić), tu je bio i srednjoškolski centar Marija Bursać sa
mnoštvo smjerova kao što su: ekonomski, mašinski, šumarski,
elektro, gimnazija, informatički, drvoprerađivački kao i mnoštvo
radničkih prije svega metalskih zanimanja.
Od još važnijih objekata tu su bili Radnički dom, Hotel Beograd,
Motel Bastašica, Privredna banka, SDK itd.
Ne treba zaboraviti i dugogodišnje djelovanje KUD-a Drvar koji
se nije gasio ni tokom rata, a svojim današnjim djelovanjem
prestavlja putujućim ambasadorom Drvara.
Današnja post ratna situacija je drugačija. Drvar je znatno
oštećen i razrušen u zadnjem ratu, sa oko trećinom devastiranih
objekata. Zaposlenost je vrlo mala, gotovo zanemarljiva,
budućnost neizvjesna. Ništa nije više kao što je bilo. Od svega
su ostale samo prirodnje ljepote ali i to je narušeno sa
nekontrolisanom siječom šume. Bez obzira na sve probleme u
kojima se Drvar nalazi, svi oni koji vole svoj grad smatraće ga
uvijek ugodnim i lijepim mjestom za boravak, a zavičaj se
definitivno nikad nemože zaboraviti.
|