ACCESS 2010 |
-MODELIRANJE PODATAKA- |
|
|
|
|
Modeliranje entiteta i veza
(Entity-Relationship Modelling) je oblikovanje jedne manje precizne,
konceptualne sheme, koja predstavlja apstrakciju realnog svijeta. Ta tzv.
ER-shema se dalje, više-manje automatski, pretvara u relacionu.
Modeliranje entiteta i veza zahtijeva da se svijet posmatra preko tri
kategorije: entiteti: objekti ili događaji koji su nam od
interesa;
veze: odnosi među entitetima koji su nam od interesa;
atributi: svojstva entiteta i veza koja su nam od interesa.
Entitet je nešto o čemu želimo spremati podatke, nešto što je u
stanju postojati ili ne postojati, te se može identifikovati. Entitet
može biti objekt ili biće, odnosno događaj ili pojava. Entitet je opisan
atributima. Ukoliko neki atribut i sam zahtijeva svoje atribute,
tada ga radije treba smatrati novim entitetom. Ime entiteta, zajedno sa
pripadnim atributima, zapravo odreduje tip entiteta. Može postojati
mnogo primjeraka entiteta zadanog tipa. Kandidat za ključ je
atribut, ili skup atributa, čije vrijednosti jednoznačno određuju
primjerak entiteta zadanog tipa. Dakle, ne mogu postojati dva različita
primjerka entiteta istog tipa s istim vrijednostima kandidata za ključ.
Ukoliko jedan tip entiteta ima više kandidata za ključ, tada biramo
jednog od njih i proglašavamo ga primarnim ključem.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
VEZE:
Veze se uspostavljaju izmedu dva ili više tipova entiteta. Zapravo je
riječ o imenovanoj binarnoj ili k-narnoj relaciji između primjeraka
entiteta zadanih tipova. Za sada ćemo se ograničiti na veze između tačno
dva tipa entiteta. Funkcionalnost veze može biti: |
|
|
Jedan-naprema-jedan (1 : 1). Jedan primjerak
prvog tipa entiteta može biti u vezi s najviše jednim primjerkom drugog
tipa entiteta, te također jedan primjerak drugog tipa može biti u vezi s
najviše jednim primjerkom prvog tipa.
Jedan-naprema-mnogo (1 : N). Jedan primjerak prvog tipa entiteta
može biti u vezi s 0, 1 ili više primjeraka drugog tipa entiteta, no
jedan primjerak drugog tipa može biti u vezi s najviše jednim primjerkog
prvog tipa.
Mnogo-naprema-mnogo (M : N). Jedan primjerak prvog tipa entiteta
može biti u vezi s 0, 1 ili više primjeraka drugog tipa entiteta, te
također jedan primjerak drugog tipa može biti u vezi s 0, 1 ili više
primjeraka prvog tipa. |
|
|
|
Povratak na vrh |
|
Prikaz ER-sheme pomoću dijagrama
Običaj je da se ER-shema nacrta kao dijagram u kojem pravougaonici
predstavljaju tipove entiteta, a rombovi veze. Veze su povezane ivicama
s odgovarajućim tipovima entiteta. Imena tipova entiteta i veza, te
funkcionalnost veza, uneseni su u dijagram. Posebno se prilaže lista
atributa za svaki entitet odnosno vezu. U toj listi možemo specificirati
obaveznost članstva u vezama. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Složene veze: |
Povratak na vrh |
|
Involuirana veza povezuje jedan tip entiteta s
tim istim tipom. Dakle riječ je o binarnoj relaciji između raznih
primjeraka entiteta istog tipa. Funkcionalnost takve veze opet može biti
(1 : 1), (1 : N), odnosno (M : N).
|
|
Slika sadrži primjere za involuirane veze s
različitim funkcionalnostima. Prvi dijagram na slici napravljen je
pod pretpostavkom da su prošli brakovi osobe zaboravljeni, a poligamija
zabranjena. Članstvo u u vezi U_BRAKU_S je neobavezno. Drugi dijagram na
Slici ima ucrtanu strelicu koja pokazuje smjer tumačenja veze JE_ŠEF_ZA.
Možemo uzeti da je članstvo u toj vezi neobavezno, jer postoji barem
jedan saradnik koji nema šefa. Treći dijagram na Slici odnosi se na
dijelove proizvoda koji se proizvode u nekoj fabrici. Pritom jedan
složeniji dio sadrži više jednostavnijih. Isti jednostavniji dio
pojavljuje se u više složenih.
Pod-tipovi. Tip entiteta E1 je podtip tipa entiteta E2 ako je
svaki primjerak od E1 također i primjerak od E2. E1 nasljeđuje sve
atribute od E2, no E1 može imati i dodatne atribute. |
|
|
Povratak na vrh |
|
Ternarne veze uspostavljaju se između tri tipa
entiteta. Znači riječ je o ternarnoj relaciji između primjeraka triju
tipova entiteta. Postoje brojne mogućnosti za funkcionalnost ternarne
veze, na primjer (N : M : P), (1 : N : M), (1 : 1 : N) ili čak (1:1: 1).
|
|
Primjer ternarne veze sa Slike odnosi se na podatke o
kompanijama, proizvodima koje one proizvode i zemljama u koje one izvoze
svoje proizvode. Funkcionalnost ove veze je
mnogo-naprema-mnogo-naprema-mnogo, dakle (N : M : P), jer na primjer za
zadani par (kompanija, proizvod) postoji mnogo zemalja u koje ta
kompanija izvozi taj proizvod, itd.
Ternarnu vezu uvodimo samo onda kad se ona ne može rastaviti na dvije
binarne. Uzmimo da u primjeru sa Slike vrijedi pravilo: ako
kompanija izvozi u neku zemlju, tada ona odmah izvozi sve svoje
proizvode u tu zemlju.
ER model dovoljno je jednostavan da ga ljudi različitih struka mogu
razumjeti. Zato ER shema služi za komunikaciju projektanta baze podataka
i korisnika, i to u najranijoj fazi razvoja baze. Postojeći DBMS ne mogu
direktno implementirati ER shemu, već zahtijevaju da se ona detaljnije
razradi, te modifikuje u skladu s pravilima relacionog, mrežnog, odnosno
hijerarhijskog modela. |
|
|
Povratak na vrh |
|
|
|
|
|
|
|
|