|
BIOGRAFIJA
Salvador Felipe Hasinto Dali (1. maj 1904. - 23. januar 1989, Figeras)
je bio katalonski spanski nadrealisticki slikar, pisac vajar, scenograf
i glumac.
On je jedan od najznacajnijih umetnika 20. veka, a cesto ga nazivaju i
velikim majstorom nadrealizma. Njegova umetnicka dela pokazala su da je
on jedan od najkreativnijih slikara svog vremena. Dalijeva cesta
tematika je svet prostora, pijanstva, groznice i religije. Dali je
izrazavao veliko postovanje prema spanskom diktatoru Francisku Franku i
Adolfu Hitleru, sto je mnogo puta dovelo u pitanje procenu njegove
licnosti i njegovih dela.
Dali je rodjen 1. maja 1904. godine u Figerasu, a umro je 23. januara
1989. takodje u Figerasu. Ime Salvador je prvo bilo dato njegovom bratu,
koji je devet meseci pre Salvadorovog rodjenja umro. Sve do rodjenja
njegove sestre Ana Marije, Salvador je bio jedino dete u porodici. Zbog
gradskog drustva i vaspitanja koje je stekao od oca, uglednog notara,
kod Dalija se javila zelja za sigurnoscu i disciplinom, sto mu je
kasnije bilo veoma vazno u zivotu.
Dali se posle 1929. godine pridruzio nadrealistickom pokretu, iako su ga
lideri surealistickog pokreta 1934. diskreditovali zbog njegovog pro
fasističkog drzanja, nakon toga izjavljuje Dali: „Surealizam to sam ja“.
Njegove slike predstavljaju prikaze snova i svakodnevnih objekata u
neocekivanoj formi, kao npr. curenje satova u slici „Trajnost memorije“
iz 1931. godine.
Kasnije Dalijeve slike su na religioznoj osnovi i klasicnijeg stila, kao
npr. „Raspece“ i „Sakrament Tajne vecere“. Radio je i na filmu,
ilustrovao knjige, pravio nakit, i kreirao kostime i scenografije. Od
pisanih dela pored scenarija za balete tu su i nekoliko knjiga - „Zivot
Salvadora Dalija“ i „Dnevnik genija“.
Jedan je od malobrojnih kome su za vreme njegovog zivota sagradili
dva
muzeja. Prvi je Dali Muzej u Sv. Petersburgu na Floridi, koga je osnovao
1971. godine kolekcionar Dalijevih dela A. Rejnold Morz i njegova zena
Elenor. Kolekcija je prvo bila izlozena u jednoj zgradi u blizini
Morzeove rezidencije u Klivlendu, u Ohaju. Godine 1982. muzej se
preselio u Sveti Petersburg na Floridu.
Drugi muzej je Teatro Muzeo Dali u Figerasu. Nakon što je 1850.
sagradjeno pozoriste unisteno pozarom na kraju Spanskog gradjanskog rata
1939. godine, Ramon Guardiola, gradonacelnik Figerasa, predlozio je
Daliju 1961. godine da mu se tu podigne muzej. Dali je to vrlo rado
prihvatio, jer je u toj zgradi odrzao svoju prvu izlozbu 1918. godine.
Muzej je otvoren 28. septembra 1974. i od tada ima milione posetilaca.
U Spaniji su od sredine devedesetih godina još dva muzeja dostupna
javnosti. To su zamak Pubol, koji je pripadao njegovoj zeni Gali od
1970. (1930. Salvador joj je obecao da ce jedan dvorac urediti samo za
nju) i u kome je Dali ziveo dve godine nakon njene smrti, i kuca u Port
Ljigatu, malom ribarskom selu blizu spansko-francuske granice, koju je
kupio 1930. godine. |