MITSKA BIĆA

Bauk

Vjeruje se da se bauci u potpunoj tišini skrivaju u mraku i da se od njih tada mogu vidjeti samo oči koje svjetle. Ovo su strašila u životinjskom obliku, koja se i danju kriju po rupama i mračnim mjestima. Noću, iz mraka, u potaji vrebaju žrtvu da je ugrabe, odnesu, udave ili prožderu, kako već po kojoj priči. Izgone se vikom, lupanjem i svjetlošću, jer su uprkos svojoj grabljivosti prilično plašljivi. Baucima se često plaše nemirna deca.

Vampir

Vampir je među svim narodima prihvaćeno mitološko biće, preuzeto iz slovenske mitologije. Vampirom se, posebno na Balkanu i u Ukrajini, smatra duh umrlog ili leš koji je oživeo, a oživeo ga je zao duh ili đavo; to je pokojnik čija duša ne može da ode na onaj svijet, već ostaje zarobljena u umrlom telu. Ponegdje se naziva još i lampir ili upir. Reč vampir je porijeklom srpska, pa je preko ostalih slovenskih jezika ušla u sve jezike svijeta. O ubijanju vampira, ali bez pominjanja ovog imena, govori se još u „Zakoniku srpskog cara Dušana“, proglašenom 1349. godine, u članu 20: „O vračarima, koji tijela mrtvih spaljuju“.

Zmaj

Zmajevi su bića ognjene sile, smještena po visokim i nepristupačnim planinama. Retka predanja po kojima žive u jezeru, šupljem drvetu ili podzemnoj jazbini verovatno su nastala brkanjem aždaje i zmaja. Kao ognjena bića, stvorena na magičan način, zmajevi ne vole vodu, pa čak postoji i vjerovanje da je vrela voda jedna od retkih stvari koje ih mogu ubiti, a često izbegavaju i dnevnu svjetlost i vrućinu, pa svoje planinske pećine i zaklone napuštaju najčešće tokom vedrih noći, kada se mogu videti kako lete po zvijezdanom nebu. Najčešći izgled zmaja u slovenskoj mitologiji sasvim je sličan onome što i danas podrazumevamo kada čujemo ovu reč: veliko i moćno krilato biće koje bljuje plamen. Ipak, Sloveni su svome zmaju dali više duše nego mnogi drugi narodi. Zmaj je, pre svega, plemenito i cijenjeno biće.

Vještica

Vještice su žene koje za života sopstvenom voljom, „prodajom duše đavolu“, steknu natprirodna svojstva. Ponegde se pripovjeda i da je žensko dete rođeno u crvenoj košuljici ili u poslednjoj Mesečevoj meni predodređeno da nakon punoletstva postane vještica. Kod njih se zlo ogleda u njihovoj ružnoći, starosti i neprikrivenoj okrutnosti, iako sve ovo nije pravilo, jer se svojim volšebnim moćima veštice mogu ljudima prikazati i kao mlade i lijepe djevojke. Vještac je u slovenskoj mitologiji muški pandan veštici, ali se sačuvalo veoma malo predanja i zapisa o njima.

Vukodlak

Vukodlak je čovjek koji ima vučje obličje, biće koje se pretvorilo u zastrašujući spoj čovjeka i vuka, zapravo u demona krvavih očiju prekrivenog vučjom dlakom. Osnovna razlika u odnosu na vampira jeste u tome što je vukodlak prije svega živ čovjek, što će i ostati pošto se ovaj preobražaj okonča. Misli se da se vukodlak može prepoznati čak i u ljudskoj formi po nekim karakterističnim znacima, recimo po dlakavim dlanovima, spojenim obrvama ili istoj dužini kažiprsta i srednjeg prsta, a iz demonskog u čovječji oblik može se povratiti ako se dodirne nekim metalom, kao što su gvožđe, čelik ili srebro.

Vile

Spomenici iz VI vijeka govore da su Sloveni obožavali vile. One su niža mitska bića, prelijepe, vječno mlade žene sa dugom kosom u kojoj leži sva njihova moć. Žive daleko od ljudi, po planinama (planinkinje, zagorkinje), pokraj voda (vodarice, brodarice, izvorkinje) ili u oblacima (oblakinje) i divljem bilju (biljarice). Po predanju, vile se rađaju iz rose, na nekom crvenom cvijeću, kad istovremeno pada kiša i greje sunce, pa se na nebu pojavljuje duga.

Konji u svetu mrtvih

Crni konj, kao simbol noći, obično se pojavljuje u vezi sa demonima donjeg sveta. Crni konj, odnosno vranac predstavlja izrazito htonskog demona. Ovo je posebno izraženo u situacijama kada on pomaže u pronalaženju skrivenog blaga ili otkrivanju vampira. Vjerovanje da vranac nikada neće nagaziti na grob u kojem je vampir jasno otkriva njegovu htonsku prirodu.