VRHOVNI BOGOVI I BOGINJE

Veles

Veles je bog životinja, polja i šuma, odnosno bog plodnosti, vegetacije i života u najširem smislu. Istočni Sloveni nazivaju ga Volos. Alternativno ime: Gospodar šume. Sloveni su verovali da se ovaj bog najčešće pojavljuje u vidu medvjeda, iako je sposoban da se pretvara i u razne druge životinje čiji je zaštitnik. U kasnijim tekstovima je, poput ostalih važnih bogova, označen kao demon: izgubio je svoje prvobitne funkcije i povezivan je sa đavolom i podzemnim svetom

Dajbog

U slovenskoj mitologiji Dajbog je bog Sunca i vatre, i vjerovatno prvi od bogova koje je Svarog stvorio, dakle njegov „najstariji sin“, pa se zato često naziva i Svarožić. Alternativna imena: Dažbog, Pripegalo, Radgost, Horz, Koledo. Kod Srba su, naročito u narodnoj književnosti, očuvani mnogi tragovi o ovom bogu koji je Sunce i vatra, „car na zemlji“, bog zlata, srebra i rudnika uopšte, zaštitnik kovačke veštine i domaćeg ognjišta i bog koji daruje blagostanje i sreću, o čemu svjedoči i česta izreka „da bog da“.

Perun

Poznat svim Slovenima kao bog groma i olujnog neba, Perun je ostavio brojne tragove u imenima ljudi, mjesta, planina, pa čak i biljaka, npr. perunika, koja se naziva i bogiša, dakle božja biljka. Ovo je bog koji udara i krši, koji kažnjava nepravdu. Zamišljan je kao zreo čovek duge brade, sa ognjenim kamenom, strelama ili munjom u rukama, ponekad prekriven i „kapom nevremena“. Alternativna imena: Prov, Parom, Porenucije i Belobog.

Svarog

Svarog je vrhovni bestijelesni bog, prastvoritelj svetloga neba pod čijim se svodom „sve rađa i događa“. On je praotac zemlje i svakoga „roda i ploda“, dakle svega na zemlji, ali i stvaralac kompletne vaseljene. Ovog boga su svi Sloveni smatrali „prepunim slave i božanstva“ jer upravlja nebom koje je iznad i izvan svega, a ipak sve obuhvata. Svarog spava i u snu je stvorio ovaj svet koji je poverio Perunu i ostalim bogovima na čuvanje i upravljanje. On ne može neposredno delovati na fizičko, materijalno okruženje koje sanja, ali zato može da utiče na volju ostalih bogova, i tu je njegov uticaj ogroman. NJegovo buđenje označiće kraj sveta. Alternativna imena: Rod i Usud.

Vesna

Vesna je u staroj slovenskoj mitologiji bila boginja proleća i plodnosti, zadužena za proljeće, jutro i rađanje života. Poznata je još i po imenima Živa, Diva i Devana. Vesna se prikazuje kao prelijepa, uvek nasmijana, naga i bosa žena, donekle prekrivena ruhom od paprati, trave i cveća, kose koja je ponekad takođe sva od cveća, spuštene do ispod kolena. Bujnih je grudi, kako i dolikuje boginji koja označava plodnost, a ponekad u desnoj ruci drži jabuku, a u levoj grozd, ili joj je na kažiprstu desne ruke lastavica, simbol proleća, a u levoj kita cveća, koja simbolizuje i brak.

Morana

Antipod Vesni, Morana je boginja noći, zime i smrti i najčešće se pojavljuje u liku lijepe djevojke duge crne kose, bledog lica, sa vučjim očnjacima i kandžama, odlikama koje nagrđuju njenu božansku ljepotu i naglašavaju njenu, u ljudskim očima, zlu prirodu. Poznata je svim Slovenima, i javlja se pod imenima Morena, Marena, Marana, Maržana, Maržena. Sve zimske nepogode, sneg i smrt dolaze od boginje Morane, koju su prozvali boginjom smrti ljudskog, životinjskog i biljnog sveta. NJena tri glavna atributa su zima, smrt i mrak, a u bliskoj vezi i sa njom i sa Vesnom je Stribog, bog koji „odnosi jednu da bi doneo drugu“.