| Home |
| Sunce i sunčeve pjege |
| Kretanje sunca |
| Četiri godišnja doba |
| Pomračenje sunca |
| Značaj sunca |
| Sunčev sistem |
Sunce i sunčeve pjege
Sunce je srediste neseg Suncevog sistema koji se sastoji jos od devet planeta (od kojih je jedna Zemlja) i svih drugih nebeskih tijela koja putuju oko Sunca. Sunce je lopta usijanih gasova. Svjetli Suncev kotur (disk), koji zraci svjetlost i toplotu, zove se fotosfera. Oko fotosfere nalazi se sloj sjajnog crvenog gasa, nazvan hromosfera. Vatreno crveni plemenovi vodonika izbijaju iz hromosfere stotinama hiljada kilometara u vasionski prostor. Ovi plameni jezici nazvani su protuberance. Oko hromosfere nalazi se drugi sloj gasa nazvan korona. Na Suncevoj povrsini zapazaju se tamne mrlje, tzv. Sunceve pjege. One se mogu vidjeti kroz specijalne teleskope.
Sunce ima precnik od 1392000 kilometara (oko 109 puta duzi od Zemljinog). Njegova ukupna masa ili tezina iznosi 331950 Zemljinih. Na Suncevoj povrsini temperatura iznosi 6000*К (K je jedinca apsolutne temperature), ali u sredistu je 15000000*K.
Sunceve pjege su tamna mjesta koja se pojavljuju na fotosferi Sunca. One nastaju na mjestima gdje je temperatura niza od povrsinske. Temperatura u sredini jedne Sunceve pjege je oko 4000*K. Sjaj njene povrsine je oko 5 puta slabiji od fotosfere. Pojedine pjege su vrlo velike (ponekad imaju precnik kao Zemlja)i razlicitog su oblika. Kroz specijlne teleskope se vidi da se svaka pjega sastoji iz tamnijeg jezgra okruzenog nesto svjetlijom polusjenkom. Sunceve pjege su u stvari vrtlozi masa naelektrisanih gasova. Kretanjem kroz Suncev povrsinski sloj oni stvaraju velike magnetske poremecaje koji se pokazuju ne elektricnim i magnetnim instrumentima na Zemlji.
Hromosfera je sloj skerletnog gasa debeo oko 10000 kilometara. On odgovara atmosferi na Zemlji.
Protuberance se sastoje iz oblaka vodonikaizbacenih iz hromosfere u koronu. Korona je krajnje razrijedjen oblak gasova zuckasto-zelenkaste boje. Ona se moze vidjeti ili samo za vrijeme potpunih Suncevih pomracenja ili specijalnim instrumentima.
Broj Suncevih pjega se mijenja u jedanaestogodisnjim ciklusima kojima se povinjuju i svi drugi oblici Sunceve aktivnosti. Svaka pjega ima tamnu centralnu sjenku okruzenu svjetlijim prstenom - polusjenkom.
Korona, protuberance i hromosfera vide se samo za vrijeme potpunih Suncevih pomracenja. Oni su u drugo vrijeme zasjenjeni sjajem fotosfere. Mogu se posmatrati koronografom, specijalnim teleskopom koji otklanja zaslijepljujuci sjaj fotosfere.
