|
Irena
Kiri rodjena je 1897. godine u Parizu. Cerka Nobelovaca Pijera i Marije Kiri. Po zavrsetku
studija pocela je raditi na instititutu za radijum svoje majke 1921. godine. Na
institutu je upoznala Frederika Zoliota, ucenika svoje majke. 1926.
godine Irena i Frederik su se vjencali. od tada zajedno rade na radili na radioaktivnosti i transmutaciji elemenata.
Godine 1934. dosli su do otkrića da, kada se izvesni elementi bombarduju alfa
česticama radijacija se nastavlja i posle inicijalnog bombardovanja. Alfa čestice proizvode izotope fosfora, koji se ne nalazi u prirodi.
Za to otkriće Irena i Frederik Zolio dobili su Nobelovu nagradu iz hemije 1935. Takodje, prvi su stvorili vjestacke
radiaktivne supstance: nuklide fosfora, azota i silicijuma.
Eksperimentalno su dokazali da se svetlost moze preobratiti
u cestice (stvaranje iz gama-kvanta pozitrona i elektrona).Sa Irenom Zolio-Kiri radio je Pavle Savić u domenu nuklearne fisije (cepanja
atoma). Takodje su otkrili izotope poznatih elemenata bombardovanjem urana neutronima.
Pritom
su otkriveni i elementi srednje atomske mase (lantan i drugi), a ne samo tzv. transuranski elementi kako se dotad smatralo. Za ovo otkrice
im je za malo izmakla Nobelova nagrada, koja bi Ireni bila druga kao i njenoj majci, a Pavlu Saviću, srpskom fizičaru, svakako
najveće svetsko priznanje za njegov doprinos nauci. Ozracena tokom rada, kao i njena majka, Irena je oboljela od leukemije, od cega je i
umrla 1956.godine.
|