Pojam

Ovaj pojam je prvi put upotrebio italijanski istoričar umetnosti Đorđo Vazari 1550. godine za označavanje umetnosti koja je nastala u XIII veku. Pojam je iz prevoda francuskog jezika koji je upotrebio francuski istoričar Žil Mišle, a prešao je u široku upotrebu zahvaljujući švajcarskom istoričaru, Jakobu Burhardu u XIX veku.

Nastanak i prilike

Nastanak renesanse se obično stavlja u prostor severne Italije za kraj XIII veka. Od XII veka je u mnogim gradovima severne Italije rastao prosperitet izazvan prekomorskom trgovinom. Najveći trgovački centri bili su Đenova, Venecija i Firenca. Pod uticajem ratova među nemačkim carevima i Papstvom u Italiji nije tokom srednjeg veka postojala centralna država koja bi oduzimala politički i privredni prioritet gradovima.

Ovi uslovi, privredni prosperitet i relativna politička sloboda, uticali su na postanak novog tipa renesansnog čoveka. Uporedo egzistencija kulturnih centara i centara moći se manifestuje i u podsticajima u umetnosti u kojoj su se vladari i moćni ljudi mogli prezentirati.

Tipične odlike

Slikari preporoda reševaju sve više probleme dubine prostora, i oseće se sistematski put koji sve više vodi ka traženju treće dimenzije u prostoru. Još uvek preovlađije slika u temperi. To je slikarstvo još uvek religiozne sadržine. Kasnije 30-40- tih godina 15. veka pojavljuje se tehnika slikanja uljanim bojama koju je jedan mladi slikar iz Italije preneo iz Holandije gde je ona bila poznata. U prvom periodu teži se ka volumenu koji je bio postavljen modelovanjem i senčenjem da bi se dobio utisak prostora. Kasnije slikar ostavlja modelovanje da bi se prešlo na pikturalno rešavanje volumena. Slike imaju monumentalni karakter. Kasnije će se razvijati slikarstvo i u manjim dimenzijama ali sa razrađenim finim tonovima. Svetitelji i Božanstva se kreću u savremenim prostorima a kasnije se gubi i oreol i stiče se utisak da su to živi ljudi. Vidimo slikari slikaju i poznate ličnosti a neretko među njih stavljaju i svoj portret, to je osvrtanje na sebe samoga i svest o sopstvenoj vrednosti. Neki slikari su se vremenom potpuno emancipovali od religiozne tematike. Na slikama vlada mir i statika, prostor je slobodan. Nema jakog kontrasta boja, osvetljenje je jednako. U pojedinim vrstama umetnosti nastajali su novi elementi, ali su neke odlike bile tipične za umetnost koju je stvarao renesansni čovek.
individualizam- čovek postaje svestrana i razvijena ličnost,
humanizam,
renesansa se okreće unatrag,
naučna osnova umetnosti- mnogi umetnici su se bavili anatomijom, optikom, tehnologijom, koje su upotrebljavali u svom stvaralaštvu, tipični primer je perspektiva u slikarstvu i odlivanje kipova u bronzi,
realizam- iako su renesansni umetnici proklamovali vraćanje ka prirodi njihov realizam se ticao upotrebljenih tema i javljuju se npr. novela ili komedija,
individualnost- nastaju autobiografije i autoportreti slikara i slikari podpisuju svoja dela,
nacionalizacija umetnosti
sakupljaštvo
mecenaštvo