4.0 Podešavanje sistema i komponenti

Početna strana
4.1 Konfiguracione datoteke
    Na svakoj distribuciji Linux operativnog sistema postoji mnoštvo datoteka koje sadrže parametre sistema. Postoji mali broj grafičkih alata pomoću kojih možemo mijenjati važnije parametre sistema na lak i jednostavan način, stoga u većini slučajeva jedino rješenje je uređivanje tih datoteka pomoću tekstualnih editora. Među te distribucije svakako spada i Debian.
    Sintaksa tih datoteka je prilično jednostavna. Imena parametara su identična njihovim nazivima na engleskom jeziku, a pored naziva navedena je njegova vrijednost, kojoj nekad prethodi znak jednakosti (=), dvotačka (:), prazan prostor i sl. Stoga, da bi izmijenili vrijednost nekog parametra, potrebno je otvoriti željenu konfiguracionu datoteku u nekom od tekstualnih editora i staru vrijednost određenog parametra zamjeniti novom. Takođe, ove datoteke obiluju komentarima koji vas informišu za šta konkrento te datoteke služe, kratak opis parametara, kao i dopuštene vrijednosti i sl. Komentar je označen znakom taraba(#).
     Važnije konfiguracione i informacione datoteke na sistemu :

Datoteka
 Kratak opis
/boot/config-*
 Konf. datoteka jezgra sistema (* označava verziju npr. 2.6.8-686-2)
/etc/fstab
 Tačke pristupanja (particije, CD/DVD uređaji itd.)
/etc/group
 Konfiguraciona datoteka grupa
/etc/inittab
 Konfiguraciona datoteka procesa koji se pokreću prilikom podizanja sistema
/etc/issue
 Informacije o distribuciji
/boot/grub/menu.lst
 Konfiguraciona datoteka pokretača (GRUB)
/etc/login.defs
 Datoteka sa opcijama za komandu useradd (dodavanje i uređivanje naloga korisnika) i sl. komande
/etc/mtab
 Informacije o trenutnim pristupnim tačkama (particije, CD/DVD uređaji itd.)
/etc/modules
 Konfiguracija drajvera (modula) koji se učitavaju prilikom podizanja sistema
/etc/passwd
 Informacije o korisničkim i sistemskim nalozima
/etc/printcap
 Konfiguraciona datoteka za podešavanje štampača
/etc/profile
 Podešavanje okruženja školjke BASH
/etc/rc*.d/
 Sistemske skripte i konf. datoteke procesa prilikom podizanja sistema
/etc/shadow
 Zaštićene informacije o korisničkim nalozima
/etc/skel/
 Skeletne datoteke(datoteke koje se upotrebljavaju prilikom postavljanja novog korisnika)
/etc/X11/XF86Config-4
 Konfiguraciona datoteka X okruženja
/var/log/messages
 Sistemski dnevnik

4.2 Podešavanje zvučne kartice
    Jedna od glavnih mana svih distirbucija Linux-a je detekcija uređaja, poput zvučnih, grafičkih i modemskih kartica. Takođe, mali je broj proizvođača tih uređaja koji nude drajvere za Linux, stoga je Linux zajednica bila prisiljena da piše sama drajvere i da na Linux sisteme uvrsti automatsko prepoznavanje i podešavanje (prepoznavanje uređaja, instalacija odgovarajućeg drajvera i podešavanja uređaja). Da li će Debian GNU/Linux uspješno izvršiti automatsko prepoznavanje vaše zvučne kartice zavisi od slučaja do slučaja tj. da li je kartica prepoznata i ako jeste, da li je drajver za karticu uvršten u jezgro (kernel) sistema.
    U slučaju da ne čujete zvuk, najvjerovatnije sistem nije bio u mogućnosti da prepozna vašu karticu. Međutim, u nekim slučajevima sistem prepozna i podesi karticu, ali zvuk niste u mogućnosti da čujete zbog podešavanja nivoa jačine zvuka. Nivo jačine zvuka možete podesiti pomoću programa alsamixer (kojeg pokrećete iz terminala) ili pomoću programa za jačinu zvuka grafičkog okruženja GNOME (nalazi se u gornjem desnom uglu ekrana, pored časovnika u vidu ikonice zvučnika). U slučaju da ne možete pokrenuti alsamixer tj. konzola vam prijavi grešku, vaša kartica nije prepoznata i podešena. Takođe, situacija je ista ako prilikom podešavanja programa za jačinu zvuka grafičkog okruženja GNOME ne možete pojačati zvuk. Tada ćete sami morati otkriti čip na kartici, pronaći i instalirati drajver za nju, i na kraju je podesiti.
  • 4.2.1 Prepoznavanje zvučne kartice i instaliranje drajvera(ALSA)
Prvo je potrebno instalirati ALSA pakete, koji sadrže drajvere za veliki broj zvučnih kartica, kao i programe za prepoznavanje i podešavanje. Instalaciju tih paketa možete izvesti na nekoliko načina, a navedeni način je pomoću apt-get -a.

xy@debian:~$su
Password:
debian:/home/xy#apt-get install alsa-base alsa-source alsa-utils alsa-oss      #instalacija navedenih paketa;pratiti uputstva na ekranu
...
debian:/home/xy#

Po uspješnoj instalaciji ovih paketa, pokrenuti program alsaconf (koji služi za prepoznavanje, instalaciju i podešavanje drajvera) kao administrator sistema i pratiti navedena uputstva na ekranu.
  1. Prvo će vas alsaconf obavjestiti da će zatvoriti sve aplikacije koje koriste zvuk i da će započeti prepoznavanje (slika 1).

Slika 1.
  1. Zatim će vas obavjestiti o pronađenim i prepoznatim zvučnim karticama. U većini slučajeva lista će biti sadržana od jedne stavke,u  suprotnom izabrati onu koja je po formi slična izabranoj stavci sa slike 2.

Slika 2.
  1. Po uspješnom podešavanju kartice, alsaconf će vas pitati da li želite da izvršena podešavanja zapiše u navedene datoteke, a samim tim podesi karticu da radi na sistemu. Izabrati Yes (slika 3).

Slika 3.
  1. Na kraju, alsaconf vas obavještava da je uspješno završio sa instalacijom drajvera i podešavanjem kartice. Potrvditi izbor sa OK , čime učitavate drajver (slika 4).

Slika 4.
  1. Potom, trebate podesiti jačinu zvuka pomoću programa alsamixer (slika 5), a potom resetovati X okruženje kombinacijom tipki CTRL+ALT+BACKSPACE. Ponovo pristupiti grafičkom okruženju. Zvuk bi trebao raditi.

Slika 5.
Takođe, moguće je da alsaconf uopšte ne prepozna vašu karticu. To je najčešće slučaj kod prepoznavanja ne-PCI kartica tj. kartica koje su integrisane u matičnu ploču ili kod prepoznavanja kartica za koje nije uključena podrška u kernelu. U tom slučaju, poslije prvog koraka i pokušaja prepoznavanja kartice, umjesto ekrana sa slike 2. pojaviće se ekran sa slike 6.,  gdje vas alsaconf pita da li želite da pokušate prepoznavanje intergrisanih kartica. Izabrati odgovor Yes na tom ekranu,kao i na sledećem (slika 7).


Slika 6.


Slika 7.
U slučaju da ni poslije pretrage za integrisanom zvučnom karticom alsaconf ne uspije pronaći vašu zvučnu karticu, postoje još dva moguća rješenja za taj problem.
  1. Pogledati na sajtovima ALSA projekta (www.alsa-project.org) i OSS-a (www.opensound.com) da li postoji drajver za vašu zvučnu karticu. U slučaju da postoji, najčešće je zapakovan i ima nastavak tar.gz ili tar.bz2. Potrebno je preuzeti drajver, raspakovati sadržaj paketa u kojem se pored mnogobrojnih datoteka nalazi i uputstvo za instalaciju (obično datoteka INSTALL ili README). Postupiti po uputstvu.
  2. Kompajlirati kernel sa uključenom podrškom tj. modulom za vašu zvučnu karticu (ako postoji). Naziv modula je identičan nazivu proizvođača kartica, s tim da je nazivu najčešće pridodata i serija kartica sa kojima drajver radi. U slučaju da ne znate ko je proizvođač vaše zvučne kartice i kojoj seriji pripada, otkucajte sledeće:
xy@debian:~$lspci | grep Audio              #u slučaju da ova linija ne da rezultate "Audio" zamjeniti sa "audio"

0000:00:1b.0 0403: Intel Corp. 82801FB/FBM/FR/FW/FRW (ICH6 Family) High Definition Audio Controller (rev 03)  #lspci izlistava liniju sličnu navedenoj

Na ovaj način, komandom lspci izlistavate sve uređaje priključene na PCI polja na vašoj matičnoj ploči. Pošto vam treba samo informacija o vašoj zvučnoj kartici tj. njenom čipu, komandi lspci pridodaćete komandu grep kojom iz izlaza komande lspci izdvajate samo one linije koje sadrže riječ audio, odnosno Audio tj. zvuk. Linija koja vam se prikaže kao rezultat najčešće sadrži naziv proizvođača i seriju proizvoda. Potrebno je zapamtiti te dvije informacije, a potom kod konfiguracije kernela, u opcijama za podešavanje zvuka (Sound>Advanced Linux Sound Arhitecture i Sound>Open Sound System ; slika 8) potražiti modul za vašu karticu (obratiti pažnju na Sound>Advanced Linux Sound Arhitecture>PCI devices i Sound>Advanced Linux Sound Arhitecture>ISA devices ; lijeva kolona), uključiti ga u konfiguraciju i po završenoj konfiguraciji kompajlirati kernel. Po završenom kompajliranju i uspješnom ponovnom podizanju sistema, pokrenuti alsaconf i ponoviti postupak sa početka ovog odjeljka (4.2.1). Kompajliranje kernela.