Galilei Boltzmann De Broglie Einstein Newton Pauli Radeford Bohr Galerija Kviz |
|||||||||||
|
Galileo Galilei
Galileo Galilei (1564 -1642) rođen je u Pizi. Bio italijanski astronom, fizičar,
matematičar i filozof, čija su istraživanja postavila temelje modernoj
mehanici i fizici. Godine 1616, teološki savetnici inkvizicije osudili
su ga zbog toga što je zastupao novu astronomiju,zalagao se za
Kopernikov heliocentrični sistem, i tada mu je zabranjeno da zastupa,
predaje i brani osuđeno učenje. Dvadeset drugog
juna 1633. godine Galilej je pročitao svoje poricanje i, na zadovoljstvo
suda, bio osuđen na utamničenje. Dopušteno mu je da se vrati u svoju
vilu u Firenci i tamo ostane pod uslovom da živi u strogoj izolaciji,
što je on i učinio i poslednjih osam godina svog života proveo u stalnom
naučnom radu i eksperimentisanju. Glavni spisi: * Istraživač, 1623; * Dijalog o dva glavna svetska sistema, 1632; * Dijalozi o dve nove nauke, 1636.
* (1) Od Galilejevih naučnih otkrića valjalo bi spomenuti sledeća: izohronizam klatna, 1581; hidrostatičku vagu, 1586; principe dinamike, 1581-91; proporcionalni kompas i termometar, 1597. konstruisao je prvi astronomski durbin-teleskop, i njime je video planine na Mjesecu, Mliječni put kao ogromni skup zvijezda, Jupiterove satelite, Venerine mijene i Sunčeve pjege. Ova otkrića su se desila između 1609. i 1613. godine, pri čemu su Jupiterovi sateliti ostavili najjači utisak na javnost, i doživljeni su kao dramatični dokaz nove astronomije. Godine 1637, samo nekoliko mjeseci pre nego što je oslijepio, Galilej je opisao dnevnu libraciju Mjeseca. Kada je oslijepio, razvio je teoriju o upotrebi klatna u satu.
* (2) Međuzavisnost kretanja i sile, i nepromenjienjivost uzročno-posledičnih odnosa koja iz toga sledi, uvela je potpuno novu mentalnu perspektivu gledanja na svijet — perspektivu nove filozofije koja je počela da se razvija. Da su sva tijela teška, da je težina kontinuirana sila privlačenja prema centru Zemlje, da bi u vakuumu sva tijela padala jednakom brzinom, da inercija povlači istrajavanje i u kretanju i u mirovanju, da zvijezde i planete nisu manje propadljive od Zemlje, te da treba koristiti pojmove koji su odlučivi - to je bio put ka budućnosti. Metodološki gledano, Galilej je povezao empirijska i formalna razmatranja, i matematiku učinio primenljivom na probleme sa kojima se susretao. Kombinacija eksperimenta i proračuna davala je rezultate koji su mogli da potvrđuju ili obaraju teorije.
* (3) U opštoj filozofiji, Galilej je smatrao da je atomizam u skladu sa spomenutim procedurama. Naglašavajući kvantitativne aspekte prirode, Galilej je povukao razliku između primarnih i sekundarnih svojstava koju mi danas pripisujemo Loku. Objektivnost mjerljivog i subjektivnost nemjerljivog, koje je Galilej moćno oživio, ostali su standardni i praktično neoborivi pojmovi.
|