Galilei      Boltzmann      De Broglie      Einstein      Newton      Pauli      Radeford      Bohr      Galerija       Kviz

          Isaac Newton

Isak Njutn (1643 - 1727) bio je engleski fizičar, matematičar, astronom, alhemičar i filozof prirode, koji je danas za većinu ljudi jedna od najvećih ličnosti u istoriji nauke.

Njegova studija Matematički principi prirodne filozofije (Philosophiae Naturalis Principia Mathematica), objavljena 1687, koja opisuje univerzalnu gravitaciju i tri zakona kretanja, postavila je temelje klasične mehanike i poslužila kao primjer za nastanak i razvoj drugih modernih fizičkih teorija. Izvodeći iz ovog svog sistema Keplerove zakone kretanja planeta, on je bio prvi koji je pokazao da se kretanja tijela na Zemlji i kretanja nebeskih tela potčinjavaju istim fizičkim zakonima. Ujedinjujuća i deterministička moć njegovih zakona dovela je do revolucije u nauci i do daljeg napretka i uzdizanja heliocentrizma.

U mehanici, Njutn je takođe ukazao na jedan novi, veliki, značaj principa održanja impulsa i momenta impulsa. U optici, on je napravio prvi praktični refleksioni (ogledalski) teleskop i otkrio da se propuštanjem bijele svjetlosti kroz staklenu prizmu ona razlaže u spektar svih boja. Njutn se snažno zalagao u prilog čestične prirode svjetlosti. On je takođe formulisao empirijski zakon hlađenja, proučavao brzinu zvuka i predložio teoriju o poreklu zvijezda. U matematici, Njutn dijeli zasluge sa Gotfridom Lajbnicom za otkriće infinitezimalnog računa. On je takođe izložio i uopštenu binomsku teoremu, razvijajući na taj način tzv. „Njutnov metod“ za aproksimacije nula funkcije i doprinoseći proučavanjima razlaganja funkcija u redove.

Zakon gravitacije i zakoni kretanja

Njutn je predano i potpuno posvećeno radio na daljem uopštavanju i proširivanju  svog djela pod privremenim nazivom „O kretanju“ da bi, konačno, 1687. godine, njegov trud urodio stvaranjem kapitalnog dela „Matematički principi prirodne filozofije“,(Philosophiae Naturalis Principia Mathematica), koje se danas često popularno naziva kratkim imenom “Principi”. Njutnovi „Principi“ predstavljaju njegovo kapitalno djelo, zato što je njima obuhvaćen Njutnov cjelokupan doprinos fizičkoj mehanici. Centralno mjesto ove knjige pripada Njutnovom zakonu gravitacije i njegovim zakonima kretanja (I, II i III Njutnov zakon), što predstavlja trijumf njegovog „deduktivnog metoda“. Osim toga, on na taj način dokazuje da je mehanička kretanja svih tijela u prirodi moguće svesti na svega tri prosta fizička zakona, što samo po sebi svjedoči o univerzalnosti ovog njegovog djela i iniverzalnosti fizike kao nauke. Veliki doprinos Njutnovih „Principa“ sastoji se, takođe, i u tome što oni otvaraju vrata za široku primenu matematike u fizici, odnosno doprinose zasnivanju moderne fizike, kao pre svega matematičke nauke.
Međutim, prilikom pisanja ove knjige Njutn izbjegava da koristi u dokazima svoje glavno matematičko otkriće, infinitezimalni račun, smatrajući da će tako samu knjigu učiniti razumljivijom i pristupačnijom za čitaoce. Ova činjenica kasnije će postati jedan od glavnih uzroka sporenja oko prioriteta otkrića infinitezimalnog računa, i postati glavni uzrok Njutnovog sukoba sa Gotfridom Lajbnicom, pored drugih zamerki koje je Lajbnic imao na Njutnov zakon gravitacije i zamisao praznog prostora vakuuma, koje proističe iz ovog kao i ostalih Njutnovih zakona.

Njutnova jabuka

Postoji popularna priča o tome kako je jedna jabuka koja je pala sa drveta inspirisala Njutna da formuliše njegovu teoriju gravitacije. Sugeriše se da je jabuka u stvari pala Njutnu na glavu i da ga je taj udarac na neki način učinio svjesnim gravitacione sile. Džon Konduit , Njutnov pomoćnik,opisao je ovaj događaj na sledeći način:

Godine 1666. on je opet napustio Kembridž i odmarao se kod svoje majke u Linkolnširu. Dok se zamišljeno šetao po bašti krivudajući tamo i onamo, pala mu je na pamet misao da sila gravitacije (koja prenosi jabuku sa drveta na zemlju) nije ograničena na neku određenu udaljenost od Zemlje, nego da ta sila dopire mnogo dalje nego što mi obično mislimo. Zašto ne toliko daleko kao što je Mesec udaljen i, ako je to tako, ona mora uticati na njegovo kretanje, recimo zadržavati Mjesec na njegovoj orbiti, poslije čega se bacio na proračunavanje efekata ove njegove pretpostavke.

Pitanje nije bilo da li gravitacija postoji, nego da li njeno djelovanje dopire tako daleko od Zemlje da bi mogla da bude takođe i sila koja zadržava Mjesec na njegovoj orbiti. Njutn je pokazao da, ako sila gravitacije opada (obrnuto je srazmerna) sa kvadratom rastojanja, na osnovu toga može se izračunati period Mjesečeve orbite, i to u  dobroj saglasnosti sa izmejrenim podacima. On je dalje pretpostavio da je ista sila odgovorna i za kretanja planeta po njihovim orbitama, kao i druga orbitalna kretanja i, u skladu s time, nazvao je ovu silu „univerzalna gravitacija“.