Citat: "Duhovitost je drskost koja je stekla obrazovanje."

Biografija

Aristotel se rodio 384. godine pne. u Stagiri na poluostrvu Halkidici. Njegov otac Nikomah bio je dvorski lekar makedonskoga kralja Aminte III. Neko vreme živio je Aristotel na kraljevskom dvoru u Peli, a nakon očeve smrti u Stagiri. Godine 368-367. pne. došao je kao sedamnaestogodišnji mladić u Atinu, gdje je stupio u Akademiju i ostao Platonov učenik punih dvadeset godina, tj. do smrti Platonove. U Akademiji je stekao temeljito poznavanje ne samo Sokratove i Platonove filozofske misli već i cele presokratovske filozofije. Njegov dugogodišnji boravak u Akademiji bio je ispunjen vrlo intenzivnim stvaralačkim radom. Prilično rano stekao je u Akademiji veliki ugled, pa je i sam postao učiteljem. Prema nekim vijestima može se zaključiti da se nije u svim pitanjima slagao sa svojim učiteljem Platonom. Ipak među njima nije bilo ozbiljnijih razmirica ako se može suditi po Aristotelovim riječima u krasnoj elegiji Eudemu, gdje kaže za Platona da je čovjek kojega zli ne smijju hvaliti, jer je svojim životom i učenjem prvi i jedini dokazao da čovjek istovremeno postaje dobar i srećan. Nakon Platonove smrti odlazi Aristotel s prijateljem Ksenokratom u grad As u Troadi k Hermiji koji je bio tiranin gradova Asa i Atarneja. S Hermijiom se sprijateljio već u Akademiji, ali je to prijateljstvo još jače učvrstio oženivši se njegovom rođakom Pitijavom. Nakon trogodišnjeg boravka kod Hermije odlazi Aristotel u Mitilenu na Lezbosu, odakle ga je 342. pne. pozvao makedonski kralj Filip II za vaspitača i učitelja sinu Aleksandru. U makedonskoj prestonici Peli predavao je Aleksandru političke i filozofske nauke. Njegov učiteljski rad prekinut je kad je Aleksandar stupio na presto. Aristotel se vraća u Stagiru, a odande se s mlađim prijateljem Teofrastom vratio u Atinu 335. pne., gde je osnovao svoju školu u Likeju, gimnaziji posvećenoj Apolonu Likeju. Učenici su se prozvali peripatetici (Περίπατητικοί) ili po tome što je Aristotel poučavao šetajući, ili pak po vrtu (περίπατος) u kojem je učio svoje učnike. Arislotelova škola stekla je brzo veliki glas i prestigla Akademiju. Dvanaestegošnji Aristotelov učiteljski rad u Likeju vrhunac je njegova filozofskog razvitka. To je vreme njegove pune zrelosti i samostalnosti, kada je napisao gotovo sva svoja glavna dela. Nakon Aleksandrove smrti pojačala se u Atini borba protiv makedonske prevlasti. Aristotelu kao prijatelju makedonske kraljevske kuće i Antipatra, Aleksandrova namesnika, nije boravak u Atini bio više siguran. Priča se da je bio i optužen za bezbožništvo, ali se povukao u Halkidu na Eubeji, gde je 322. pne., iste godine kad i Demosten, umro od bolesti želuca. Ostavio je kćerku Pitijadu od prve žene Pitijade i sina Nikomaha od druge žene Herpilide koja je bila iz Stagire.

Aristotel

 

Mada su neki Aristotelovi spisi i zauvijek nestali, u odnosu na druge antičke filozofe, on ima najviše sačuvanih dijela. Za to su svakako zaslužni sistematizatori Aristotelovih dijela, kao što su Andronik Rodoski i Diogen Laertije. Antički pisci govore o čak 200 Aristotelovih dijela, što svjedoči o zaprepašćujućoj misaonoj produkciji Stagiranina. Njegove spise su prikupili vizantijski filozofi i izdali pod naslovom "Organon". Spisi iz njegove prve filozofije izdati su pod naslovom "Metafizika". Tu su zatim slavna dijela kao Nikomahova etika i 158 ustava helenskih polisa, koje je Stari prikupio. Poznata Aristotelova dijela iz poetičke filozofije su Retorika i Poetika. Od Aristotelovih spisa iz tzv. druge filozofije i spisa prirodno-naučnog karaktera, posebno se izdvajaju Fizika, O nebu, O duši i druga.