Untitled Document

~ GEOGRAFIJA ~
Geografija naselja

Geografija naselja je geografska disciplina, deo društvene geografije. Bavi se proučavanjem naseljenih mesta i njihove teritorijalne mreže i sistema. Istražuje tipologiju naselja, geografske pretpostavke njihovog postanka i razvoja, grupne oblike naseljavanja, ukupan boroj nekih naselja u nekoj oblasti ili državi itd.Sela se proučavaju 10.000 godina, a gradovi oko 6.000 godina. Prve naučne osnove geografiji naselja dali su Aleksandar fon Humbolt, Fridrih Racel i Karl Riter. Kod nas je osnivač Jovan Cvijić, a nagli razvoj doživljava tokom 1950-ih godina.

Geografija naselja je prošla kroz nekoliko faza razvoja. Od pojave prvi geografskih znanja do naučnog utemeljenja. Tom prilikom nauka je prošla kroz brojne teorijsko-filozofske pravce (determinizam, posibilizam, pragmatizam itd).

Faze razvoja nauke

Geografija naselja je prošla kroz tri faze razvoja:
deskriptivna (opisna) — od pojave prvih poimanja do naučnog utemeljenja,
naučna (ekstrikativna) — od kraja XVIII veka do kraja Prvog svetskog rata i
primenjena (aplikativna) - od sredine 1930-ih do danas.

Predmet proučavanja

Urbano naselje

Uopšteno rečeno predmet proučavanja geografije naselja je naselje, kao osnovna naseobinska jedinica. Postoje dva shvatanja o predmetu proučavanja:
proučavanje postanka, položaja, tipa i istorijaistorijskog i geografskog razvoja (gradska i seoska naselja)
proučavanje bitnih fizičkih, sruštvenih i regionalnih karakteristika i zakonitosti (svi tipovi naselja)

Podela geografije naselja

Geografija naselja se može podeliti na sledeći način:
Teorijska (opšta) — bavi se opštim pitanjima, formulisanjem teorije i metodologije, kao i objašnjenjem cele nauke,
Ruralna geografija — bavi se proučavanjem seoskih naselja i njegovih bitnih karakteristika,
Urbana geografija — bavi se proučavanjem gradskih naselja i njegovih bitnih karakteristika,
Geografija privremenih naselja — bavi se proučavanjem privremenih naselja (kampovi, katuni itd.) i
Aplikativna geografija — bavi se primenom rezultata i prakse u planiranju i uređenju naselja (prostorno planiranje).