Infracrveno zračenje. - Ako se osjetljivi termometar ili termoelement pomjera dužspektra Sunčeve svjetlosti ili spektra električnog lukag , primijetice se da su njihova pokazivanja različita za pojedine dijelove spektra. Stavljajuci termometar iza granice vidljivog dijela spektra (iza crvene svjetlosti), engleski astronom Heršel primijetio je da se termometar vise zagrijava tamo nego u oblasti vidljivog zračenja. Na osnovu toga je zaključio da iza crvene svjetlosti postoji nevidljivo zračenje, koje je nazvano infracrveno zračenje, I za ovo zračenje važe zakoni kao i za vidljivo zračenje (zakon prelamanja, zakon odbijanja itd.). Ako se neko parče gvozđa zagrije i postavi u žižu izdubljenog ogledala, a zatim se pomocu drugog konkavnog ogledala zrače skupe, termometar koji se nalazi u žiži ovog ogledala pokazivaće povišenu temperaturu, što je dokaz odbijanja infracrvenih zraka. Zbog toga se grijači električnih grijalica postavljaju u žižu paraboličnih ogledala, izrađenih od poliranog ili poniklovanog lima.
I Radnici u topionicama metala koriste posebne zaštitne naočare protiv infracrvenog zračenja. Stakla tih naočara su prevučena tankim slojem metala, koji propušta svjetlost, a odbija infracrveno zračenje.
Supstancije koje su za svjetlost prozračne mogu da budu potpuno neprozračne za infracrveno zračenje. Takve supstancije su, na primjer, staklo i voda. Obje ove supstancije skoro potpuno apsorbuju infracrveno zračenje, a propuštaju svjetlost. Zbog toga se kod projekcionih aparata upotrebljavaju vodeni filteri (stakleni sud sa vodom). Voda u filtru apsorbuje infracrveno zračenje koje emituje izvor zračenja velike jačine i time štiti film ili foto-ploče od nedozvoljenog zagrijavanja.
Infracrveno zračenje je naslo veliku primenu u industriji (pri sušenju obojenih metala, keramičkih i drugih predmeta), u poljoprivredi (u sušnicama za poljoprivredne proizvode - kukuruz, šljive i ostalo) itd. Izvori infracrvenog zračenja najčesce su specijalne električne sijalice, koje zrače do 90% infracrvenog i oko 10% vidljivog zračenja.
Poznato je da svjetlost ne prolazi kroz maglu, jer je njena talasna duzina znatno manja od dimenzija kapljica vode koje čine maglu. Međutim, infracrveno zračenje ima znatno vecu talsnu dužinu (koja se priblizava dimenzijama kapljica), te "obilazi" kapljice. Ovo svojstvo infracrvenog zračenja u posljednje vrijeme se znatno koristi pri snimanju terena iz aviona (kroz oblake) i sa velikih visina (iz satelita). Osim toga, infracrveni farovi se ugrađuju na vozila, čime se omogućava njihovo kretanje po magli. Isto tako, vozila sa ovakvim farovima mogu da se kreću noću nezapaženo.
Ultraljubicasto zračenje - Njemacki fizicar Riter (1801) otkrio je nevidljivo zračenje čija je talasna dužina manja od talasne dužine svjetlosti. Kasnije je utvrđeno da je ona prirodni nastavak spektra vidljivog zračenja i da se, po talasnoj dužini, nalazi ispod ljubičaste svjetlosti, pa je zbog toga nazvano ultraljubičasto zračenje. Ovo zračenje dejstvuje na foto-ploču intenzivnije nego bijela svjetlost. Kvarcno staklo propušta ultraljubičasto zračenje, dok je obično staklo skoro potpuno apsorbuje. Ovo zračenje ima izrazito veliko biološko dejstvo i zbog toga je njen značaj u prirodi ogroman.
Dejstvo ultraljubičastog zračenja koristi se za sazrijevanje voca i povrca. Tom prilikom se vrši složeni organski proces sjedinjavanja, pri čemu se osim vitamina stvaraju i druge korisne supstancije potrebne za ishranu ljudi. Ultraljubičasto zračenje efikasno uništava bacile, pa se sa uspjehom koristi za sterilizaciju vode i mlijeka.
Električni luk je najbolji izvor ultraljubičastog zračenja. Zbog toga elektrolučni varioci koriste pri radu zaštitna stakla. Ultraljubičasto zračenje ima takođe i u sastavu živine svjetlosti (živine i fluorescentne sijalice). Kvarcne lampe, kao izvori ultraljubičastog zračenja, koriste se u medicini prilikom raznih sterilizacija. Ultraljubicasto zračenje djeluje blagotvorno na čovjeciji organizam, ali samo ako su doze zračenja male. Poslije velikih doza ovog zračenja smanjuje se radna sposobnost, javlja se avitaminoza i rastrojstvo nervnog sistema. Pri tome može da se javi i crvenilo na koži (eritem), pa je zbog toga neophodna obazrivost pri izlaganju tijela ultraljubičastom zračenju (sto se i dešava i pri sunčanju).
I Radnici u topionicama metala koriste posebne zaštitne naočare protiv infracrvenog zračenja. Stakla tih naočara su prevučena tankim slojem metala, koji propušta svjetlost, a odbija infracrveno zračenje.
Supstancije koje su za svjetlost prozračne mogu da budu potpuno neprozračne za infracrveno zračenje. Takve supstancije su, na primjer, staklo i voda. Obje ove supstancije skoro potpuno apsorbuju infracrveno zračenje, a propuštaju svjetlost. Zbog toga se kod projekcionih aparata upotrebljavaju vodeni filteri (stakleni sud sa vodom). Voda u filtru apsorbuje infracrveno zračenje koje emituje izvor zračenja velike jačine i time štiti film ili foto-ploče od nedozvoljenog zagrijavanja.
Infracrveno zračenje je naslo veliku primenu u industriji (pri sušenju obojenih metala, keramičkih i drugih predmeta), u poljoprivredi (u sušnicama za poljoprivredne proizvode - kukuruz, šljive i ostalo) itd. Izvori infracrvenog zračenja najčesce su specijalne električne sijalice, koje zrače do 90% infracrvenog i oko 10% vidljivog zračenja.
Poznato je da svjetlost ne prolazi kroz maglu, jer je njena talasna duzina znatno manja od dimenzija kapljica vode koje čine maglu. Međutim, infracrveno zračenje ima znatno vecu talsnu dužinu (koja se priblizava dimenzijama kapljica), te "obilazi" kapljice. Ovo svojstvo infracrvenog zračenja u posljednje vrijeme se znatno koristi pri snimanju terena iz aviona (kroz oblake) i sa velikih visina (iz satelita). Osim toga, infracrveni farovi se ugrađuju na vozila, čime se omogućava njihovo kretanje po magli. Isto tako, vozila sa ovakvim farovima mogu da se kreću noću nezapaženo.
Ultraljubicasto zračenje - Njemacki fizicar Riter (1801) otkrio je nevidljivo zračenje čija je talasna dužina manja od talasne dužine svjetlosti. Kasnije je utvrđeno da je ona prirodni nastavak spektra vidljivog zračenja i da se, po talasnoj dužini, nalazi ispod ljubičaste svjetlosti, pa je zbog toga nazvano ultraljubičasto zračenje. Ovo zračenje dejstvuje na foto-ploču intenzivnije nego bijela svjetlost. Kvarcno staklo propušta ultraljubičasto zračenje, dok je obično staklo skoro potpuno apsorbuje. Ovo zračenje ima izrazito veliko biološko dejstvo i zbog toga je njen značaj u prirodi ogroman.
Dejstvo ultraljubičastog zračenja koristi se za sazrijevanje voca i povrca. Tom prilikom se vrši složeni organski proces sjedinjavanja, pri čemu se osim vitamina stvaraju i druge korisne supstancije potrebne za ishranu ljudi. Ultraljubičasto zračenje efikasno uništava bacile, pa se sa uspjehom koristi za sterilizaciju vode i mlijeka.
Električni luk je najbolji izvor ultraljubičastog zračenja. Zbog toga elektrolučni varioci koriste pri radu zaštitna stakla. Ultraljubičasto zračenje ima takođe i u sastavu živine svjetlosti (živine i fluorescentne sijalice). Kvarcne lampe, kao izvori ultraljubičastog zračenja, koriste se u medicini prilikom raznih sterilizacija. Ultraljubicasto zračenje djeluje blagotvorno na čovjeciji organizam, ali samo ako su doze zračenja male. Poslije velikih doza ovog zračenja smanjuje se radna sposobnost, javlja se avitaminoza i rastrojstvo nervnog sistema. Pri tome može da se javi i crvenilo na koži (eritem), pa je zbog toga neophodna obazrivost pri izlaganju tijela ultraljubičastom zračenju (sto se i dešava i pri sunčanju).
