|
Nakon
izumiranja vladara XX dinastije nastupa novo razdoblje krize egipatske
države koje je obilježeno unutrašnjim rasulom, borbama za vlast,
gospodarskim propadanjem i pasivnom vanjskom politikom. Naziva se
Trećim međurazdobljem i obuhvata period od XXI do XXV dinastije.
Prvi puta od istjerivanja Hiksa na vlasti se nalaze strane dinastije,
prvo Libijaca, pa zatim i Etiopljana.
Tokom vladavine XXVI saitske dinastije dolazi do novog uzleta i
oporavka egipatske države, ali je on bio kratkoga vijeka. Nakon bitke
kod Karkemiša 605. p. n. e. Egipat gubi Siriju i
Palestinu koje je prisvojio novobabilonski vladar Nebukadnezar
II.
Godine 525.
p. n. e. perzijski je vladar Kambiz osvojio Egipat čime je
potvrđen potpuni slom egipatske države. Perzijska je vlast uz male
prekide potrajala sve do 332. g. p.n.e. kada Egipat osvaja
Aleksandar Veliki (332 - 323. p. n. e. ). Aleksandar je dočekan kao
oslobodilac te je uskoro proglašen i bogom. Njegovim dolaskom u Egipat
počinje helenističko razdoblje.
Aleksandar III Veliki
Ptolemejevići (305 – 30. p. n. e. )
Ptolemej je
322. p. n. e. preuzeo vlast u Egiptu, a dinastičke borbe koje su
uslijedile između njegovih generala i nasljednika nakon Aleksandrove
smrti iskoristio je da zagospodari Egiptom. Godine 305. p. n. e., u
Egiptu je osnovana nova, XXXIII dinastija Ptolemejevića, a
Ptolemej I Soter (305 – 285. g. p. n. e. ) proglašen je faraonom.
Ptolomej I Soter
Osiguravši
svoju vlast, Ptolemej I Soter pokrenuo je brojne reforme političkog i
religioznog života Egipta. Njegovi naslijednici, Ptolemej II
Filadelfa (285 -246. g. p. n. e. ) i Ptolemej III Euergeta
(246 - 221. p. n. e.) nastavili su njegov rad. Tako je Egipat nakon
vijekova propadanja i strane vladavine uzdignut na poziciju
najznačajnijeg carstva istočnog Sredozemlja, a njegove su se granice
protezale od Libije do Male Azije, Palestine i obala Crvenog mora.
Ptolomej II Filadelf
Slabljenje ptolemejske države započinje za vladavine Ptolemeja IV
Filopatora (221.-204. g. p.n.e.), a nastavljeno je za njegovih
nasljednika Ptolemeja V Epifana (204.-180. g. p.n.e.) i
Ptolemeja VI Filometora (180.-168. g. pr. Kr.) kada Egipat gubi
uporišta na istočnoj obali Sredozemlja. Unutrašnji nemir odražava se
kroz sve veće slabljenje države što je osobito vidljivo za dinastičkih
borbi krajem II. i početkom I. st. pr. Kr. (116. – 80. g. p.n.e.). U
razdoblju vladavine posljednjih Ptolemejevića, Ptolemeja XII
(80.-51. g. p.n.e.) i Kleopatre VII (51.-30. g. p.n.e.), Egipat
je samo sjena nekadašnjeg carstva koje se održava vezama sa sve jačom
rimskom Republikom.
Nakon smrti
Ptolemeja XII započinju posljednje dinastičke borbe njegovih nasljednika
Ptolemeja XIII (51 – 47. p.n.e.) i Klepatre VII Nakon kratkotrajnog
građanskog rata (Aleksandrijski rat), uz pomoć Gaja Julija
Cezara, Kleopatra VII uspela se na egipatsko prijestolje. Ženidbenim
vezama s Cezarom i Markom Antonijem nastojala je ponovno
uzdići Egipat, ali njen je uspjeh bio kratkotrajan. Zarativši sa sve
jačim trijumvirom Oktavijanom, koji je u međuvremenu preuzeo
potpunu vlast u rimskom Senatu. U pomorskoj bici kod Akcija 31. p. n. e.
Antonije i Kleopatra doživljavaju odlučujući poraz. Bježe u Egipat gdje
30. p. n. e. nakon Oktavijanova ulaska u Egipat oboje izvrše
samoubistvo. Nasljednik prijestolja, Kleopatrin i Cezarov sin Cezarion,
ubrzo je ubijen, a Oktavijan samostalno preuzima vlast u državi
proglasivši Egipat rimskom provincijom.
Cezar
Oktavijan
|
