VELIKA GEOGRAFSKA OTKRICA

 

 

 

 

 

Opste

U razvoju evropskih naroda XV vek predstavlja znacajnu prekretnicu, koja oznacava granicu izmedju srednjeg i novog veka. Mnogobrojni tehnicki pronalasci i geografska otkrica znatno su uticala na napredak kulture i porast proizvodnje.

 

ŠTAMPARSKA MAŠINA

Za štampanje su znali Kinezi prije više od 1000 godina. Kineski kovač Pi Šeng je izumio pokretna slova, izrađivao ih je najprije od pečene ilovače, a onda izrezivao iz drveta ili kovine. To umijeće je iz Kine prenijeto u Koreju i Japan.U Evropi je pronalazač štampanja bio Njemac Johan Gutenberg, premda su Kinezi, kao što smo već spomenuli ovu vještinu još mnogo ranije poznavali. Gutenberg je 1440. godine došao na ideju da izliva pojedinačna slova iz kovine i da od lsova sastavlja redove i stranice. Konstruisao je i drvenu prešu za mašinu pomoću koje se otisak dobivao pritiskom ravne ploče preko lista papira. Tako je 1455. godine objavio čuvenu Bibliju, štampanu po novoj tehnici.

Gutenbergov je slog bio izliven u kalupu, i to svako slovo posebno. Izvađen iz kalupa, slog se lako mogao slagati ili postavljati u riječi, redove i stranice.Štamparska tehnika se brzo širila i usavršavala. Samo nekoliko decenija poslije Gutenberga javila se i prva štamparija u našoj zemlji na Obodu, nedaleko od Cetinja u Crnoj Gori. Godine 1493. tamo je otštampan Oktoih, a iduće godine, u prvoj hrvatskoj štampariji u Senju, Glagolski misal.

Usavrsavanje kompasa, oko 1300. godine, olaksalo je i plovidbu preko malo poznatih mora i okeana.

Doba vladanja zanatskih umijeća ili vještina u brodogradnji, koja se oslanjaju na metodu pokušaja i pogreške u uskom slijeđenju tradicije obuhvaća tzv. stari vijek i srednji vijek, da bi u 18. stoljeću bilo zamijenjeno znanstvenim industrijskim metodama.

Nastaju izmene i u konstrukciji i obliku brodova. Novi tipovi brodova - karavele, sa tri jarbola i vise trouglastih jedara.Napretku civilizacije u Evropi snazno je doprineo pronalazak stampe pedesetih godina XV veka, koji se vezuje za Johana Gutenberga.

Prvih pet vijekova srednjega vijeka (500-1000) karakteriziraju pustošenja Zapadne Europe izazvana seobama naroda i zastoj u razvoju brodograđevnih vještina. U tom su se razdoblju Hrvati naselili po cijeloj istocnoj obali Jadranskog mora, gdje su zatekli i prihvatili tradicionalna grcko-rimska brodograđevna umijeca. U doba križarskih ratova (1096-1291) gradili su barke kondure i jednojarbolne koke odnosno karavele; pred kraj tog razdoblja pojavilo se kormilo zavješeno o krmenu statvu, koje je omogucilo gradnju vecih jedrenjaca i razvoj križnih jedara. Križarski su ratovi pridonijeli i razvoju gradova-republika kao što je Venecija, koja je ubrzo osvojila dijelove dalmatinske obale. Na otoku Korculi je od 1420. gradila raznovrsne barke i brodove za svoju ratnu i trgovačku mornaricu. Vrsni korčulanski meštri razvili su uskoro vlastitu metodu konstruiranje barki, poznatih po svojoj skladnosti i krasoti. Zato se s razlogom tvrdi da je od 13. do 15. vijeka u razvoju pomorstva ili moreplovstva ucinjen veci napredak nego u prethodnih cetiri hiljada godina.
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 




TEHNICKA OTKRICA
OTKICE POMORSKOG PUTA ZA INDIJU
OTKRICE AMERIKE
MAGELANOV PUT OKO SVETA
Znacaj velikih geografskih otkrica
 
HOME PAGE